De Zuidervaldeursluis
Door Koog van der Woude
De foto is rond 1906–1907 gemaakt bij de Zuidervaldeursluis gezien richting het oosten.
1e foto de grutterij van Aten, die brandde op 6 juli 1906 tot de grond toe af.
Langs de Zuidervaldeursluis staan nog enkele muren van deze voormalige grutterij.
De Zuidervaldeursluis werd in 1949 gedempt, waarna het terrein bij het fabriekscomplex van Albert Heijn werd getrokken.
Foto midden en onder.
De Zuidervaldeursluis was een van de weinige verbindingen tussen de Zaan en het Oostzijderveld.
Een komen en gaan van lange vletten met vee en bouwproducten. Maar ook dekschuiten hout en pulp voor de stijfselfabrieken.
De sloot werd ook gebruikt om de kinderen te leren zwemmen. Vrouwen deden de was en de haringverkoper spoelde er zijn potten. Maar er stonden ook poephokjes boven de sloot tot het tonnetje zijn intrede deed.
Aan de noordkant van de sluis was het koffiehuis van Kees Fontijn gelegen, hij verhuurde ook bootjes.
Aan de zuidkant van de sluis bevond zich tot de brand uitbrak, de grutterij van Barend Aten.
De wipbrug lag in de Oostzijde.
Hierachter staan de meubelmakerij van B.J. Panjer en de meelmolen De Haan aan het Molenpad.
Hier zien we de eerste bakkerij en koffiebranderij van Albert Heijn.
De Zuidervaldeursluis
Door Koog van der Woude
De foto is rond 1906–1907 gemaakt bij de Zuidervaldeursluis gezien richting het oosten.
1e foto de grutterij van Aten, die brandde op 6 juli 1906 tot de grond toe af.
Langs de Zuidervaldeursluis staan nog enkele muren van deze voormalige grutterij.
De Zuidervaldeursluis werd in 1949 gedempt, waarna het terrein bij het fabriekscomplex van Albert Heijn werd getrokken.
Foto midden en onder.
De Zuidervaldeursluis was een van de weinige verbindingen tussen de Zaan en het Oostzijderveld.
Een komen en gaan van lange vletten met vee en bouwproducten. Maar ook dekschuiten hout en pulp voor de stijfselfabrieken.
De sloot werd ook gebruikt om de kinderen te leren zwemmen. Vrouwen deden de was en de haringverkoper spoelde er zijn potten. Maar er stonden ook poephokjes boven de sloot tot het tonnetje zijn intrede deed.
Aan de noordkant van de sluis was het koffiehuis van Kees Fontijn gelegen, hij verhuurde ook bootjes.
Aan de zuidkant van de sluis bevond zich tot de brand uitbrak, de grutterij van Barend Aten.
De wipbrug lag in de Oostzijde.
Hierachter staan de meubelmakerij van B.J. Panjer en de meelmolen De Haan aan het Molenpad.
Hier zien we de eerste bakkerij en koffiebranderij van Albert Heijn.
Schoondochter Gonnie de Boer-Zwikker staat in de ruime tuin. Ze hield het rustieke witte hekje open en zegt: “ Loop even mee naar binnen voor een bakkie, dan vertel ik wat meer”, In de oude woonkamer vertelt ze: ”Aan de noordzijde van dit terrein stond nog een wat kleinere boerenarbeider woning. Waar nu de Taanmanstraat is, stonden vroeger een stal en een hooiberg, die zijn in 1920 gesloopt. Er liep zelfs een sloot, tot voorbij de plek waar ooit bakkerij Lansaat en de dansschool van Selie stonden. Het water eindigde in de Gouw. We keken over de weilanden tot Oostzaan aan toe”.
Toen in 1953 het boerenbedrijf ten einde liep, zijn er opstallen op het terrein gebouwd, waaronder een garage. Deze lag naast de boerderij van Klaas de Boer en werd hij DAF dealer. Er stond bovendien een benzinepomp bij. Nu staat er een afscheiding tussen de gewezen hoeve en het voormalige automobielbedrijf. Maar je kon er ooit tussendoor omdat er een doorgang naar de achter de boerderij gelegen Taanmanstraat en Kokerstraat was. Later toen er steeds meer bedrijfjes op deze plek kwamen, werd de ruimte gaandeweg kleiner en daarmee verdween ook het aanzien van deze rustige plek.
De stal en hooiberg zijn verdwenen. Er voor in de plaats kwam op de grond van De Boer, de Christelijke Talmaschool en de openbare Leeghwaterschool en een woonwijkje. En ook nu zijn er weer plannen voor een nieuwe fase. 
Er zijn nog veel ouderen en jongeren die niet kunnen zwemmen. Maar tegenwoordig wordt er al vroeg met watervrij maken begonnen. Peuter en kleuterlessen, in een overdekt zwembad, om zo het befaamde A-diploma te halen. Er zijn een heleboel kleintjes die verder gaan, zelfs wel voor een C-diploma.
Duizenden kinderen hebben daar zwemmen geleerd. Bij de oprichting in 1876 werd het bad gefinancierd, met aandelen van vijftig gulden. Gemengd zwemmen was uit den boze. Mannen en vrouwen zwommen keurig apart. 
De Verzamelaar, afdeling Zaanstreek-Waterland, pakte op zaterdag 28 september groot uit. Meestal is buurthuis De Kolk de plaats waar de verzamelaars bijeen komen. Deze dag werd uitgeweken naar sporthal de Struijck. Maar liefst 83 tafels stonden op de 160 m2 ruimte. 
In 1950 kreeg de Herderschool een andere naam: de Talmaschool, genoemd naar de bekende prediker Sybe Talma die in 1916 in Haarlem overleden is. De kinderen speelden meestal op de schoolpleinen, ondanks dat er een speeltuin, Het Oosten, in de buurt was. Het clubgebouw staat er nog, er zit nu een duikvereniging in. In de vorige eeuw kreeg de school een wat vreemde naam; de Keizel. Maar opnieuw ging de naam veranderen. De Christelijke Lagere Talmaschool en later Protestants Christelijke basisschool De Keizel ging vanaf 16 september 2011 door het leven als De Saenparel.
Uit de fabriek geklapt 
Het één sluit het ander niet uit, gezien de open vlakte in de Rosmolenwijk. Ooit stond er jarenlang een laag, eenvoudig huis aan de Oostzijde 205.
Ineens nam het gesprek een wending. Er werden laden opengetrokken en op tafel kwamen foto’s van vele gesloopte panden. Klaas werd geestdriftig en duwde me een paar foto’s in handen van een gesloopt pand van de Coöperatie in de Oostzijde. “Kijk, dat moet jij als oud-Albert Heijner nog weten. In dat stenen huis zat de portiersloge en de kuif van dat houten pand er naast, staat nu op de Zaanse schans, het z.g. eerste AH-winkeltje. Doordat meneer Terwee van de firma veel oude dingen verzamelde, moest de kuif er voorzichtig afgehaald worden.
Het verhaal van Dik Trom ontstond in het Noord-Hollandse gehucht Etersheim nabij Oosthuizen, waar hij in 1883 was aangesteld op het juist geopende schooltje met maar één klas. Het verhaal van de dikke jongen, achterste voren op de rug van een ezel, is gebaseerd op ware gebeurtenissen
Hij werd later het hoofd van de openbare school in de Oostzijde te Zaandam. Daar bleef hij 14 jaar. Hij schreef het leesboekje voor de scholen; Schetsen uit de geschiedenis van Zaandam. 
Een foto van de jaren zestig, uit het familiealbum. Het was Frans en Janny van de Stad net niet gegund, 50 jaar in de groenten– en fruithandel. De winkel aan de Oostzijde 70, t.o. de ingang van de fabrieken van Albert Heijn, ging in 1978 sluiten. Dat was sneu voor hem, maar ook voor de vaste klanten. Weer een buurtwinkel minder. Frans van de Stad begon als 13-jarige bij zijn neef Gijs langs de weg. Later ging hij groenten en fruit venten met de hondenkar, tussen de Kalverbuurt en de Krugerstraat. Al snel werd het een paard en wagen, gevolgd door een auto. Na neef Gijs werd Paulus van Ammers zijn werkgever. Hij had in de Oostzijde 70 een winkel. Na een aantal jaren werd de winkel en aangrenzend huis het eigendom van Frans en Janny. Hij bleef zelf nog jarenlang groenten en fruit venten in de wijk, samen met zijn dochters. Dan deed zijn vrouw de winkel.
Maar toen zij Co ontmoette, is ze ook in de winkel gaan werken. Inmiddels getrouwd, gingen ze er in 1972 met twee kinderen definitief wonen. Midden jaren zestig van de vorige eeuw gingen ze als eersten in Zaandam panty’s verkopen. Ze hebben daar enorm in geïnvesteerd en er ook enorme aantallen van verkocht, want verder durfde niemand het aan. Een jaar of tien geleden haalde Kroes de panty’s uit zijn assortiment, omdat er niet langer viel te concurreren tegen de supermarkten. Maar op het laatst trok de winkel veel klandizie door artikelen te verkopen die geen andere winkelier meer verkocht. Mazzel voor Co en Ria.