Aan de redactie van www.dezuidkanter.nl
Holten, augustus 2008
Co Verkade (98) vertelt zijn levensverhaal
Een leven tussen kunst en koekjes
Bron: De Telegraaf, Zondag 27-02-2005
AMSTERDAM — Hij weet nog dat de allereerste gemengde biscuitjes van Verkade in de Eerste Wereldoorlog in Zaandam werden gemaakt. Dat de hondenkarren met brood voorbijkwamen en de stoomfluit blies ten teken dat de dagploeg in de fabriek aan deslag kan. In maart 2005 wordt Co Verkade 99 jaar. Zijn herinneringen aan de Koninklijke Verkade Fabrieken heeft hij nu, met het onvermijdelijke levenseinde in zicht, laten opschrijven. Komende woensdag verschijnt het schitterend geïlllustreerde naslagwerk:
‚Een leven in biskwie en chocolade’.
Een betere titel zou misschien zijn: ‚Een leven tussen kunst en koekjes’. Want niet alleen de chocolade, de beschuit en de biscuit zoals SanFrancisco, Brusselsche Kermis, chocoladewafel, het droge Mariakoekje en het likkoekje Café Noir maken Verkade tot Hollands glorie.
Albums
Het zijn vooral de 27 Verkade-albums (oplage 3,2 miljoen) en drie plaatjesalbums die tussen 1906 en 1940 verschijnen, die het bedrijf allure geven. En niet te vergeten de onvolprezen reclameaffiches van Cees Dekker. Wat dat betreft is het boek ook een hommage aan de man van de affiches, de koekblikken en de ontwerper van de gele biscuitbus met de Oost-Indische kers en de beeltenis van de beschuitbakker met de bakkersmuts. Co Verkade komt in 1906 ter wereld in een tijd dat de Zaanstreek het bolwerk van krachtige familiebedrijven is. Hij gaat om met de families Albert Heijn, Simon de Wit, Wessanen, Duyvis en Honig.
Co groeit op aan de Westzijde van Zaandam, onder de rook van de fabriek. Zijn ooms en broers worden vrijwel allemaal directeur. En wie niet van koekjes houdt, gaat in de kunst. Zo wordt oom Eduard (1878−1961) een beroemde toneelspeler. Uiterst charmant en altijd schulden.
Tante Anna huwt met de bekende IJsselschilder Jan Voerman (1857−1941) en zijn zoon Jan Voerman jr.(1890 – 1976) tekent samen met onder anderen L.W.R. Wenckebach en Jan van Oort de natuurplaatjes, terwijl Jac. P. Thijsse deze van teksten voorziet. De mooie jonge vrouw op de omslag van het eerste plaatje is trouwens Co’s moeder Margaretha Honig. Het is al meteen duidelijk dat Co en zijn twee broers de fabriek in gaan, die door zijn grootvader Ericus in 1886 wordt opgericht. Uiteindelijk maken vier generaties en elf Verkades deel uit van de directie. In 1990 wordt het bedrijf verkocht aan United Biscuits.
Al op jonge leeftijd mag de knappe Co ij lijkt sprekend op de Amerikaanse piloot Charles Lindbergh stagereizen maken. Met een familielid reist hij reeds in 1928 naar Amerika. In acht maanden tijd bezoekt hij 165 fabrieken.
Deze trip kost het voor die tijd astronomische bedrag van 13.000 gulden. Of dat inclusief de T-Ford Roadster is die ze regelrecht van de transportband voor $ 501,95 kopen, blijft onduidelijk. Co Verkade werkt van 1925 tot 1965 in het familiebedrijf. Hij start bij de toffeeproductie en wordt al in 1936 directeur verkoop en reclame. In het boek vertelt hij dat de fabriek reeds in 1891 in dagbladen adverteert en dat rond 1900 via gemeentesecretaris-sen de adressen van inwoners met een inkomen boven 1500 gulden per jaar worden opgevraagd om deze mensen vervolgens reclame toe te zenden. In 1931 wordt het voor die tijd enorme bedrag van 360.000 gulden aan reclame gespendeerd.
Foutje
De namen voor de koekjes bedenken personeel en directie gewoon bij de middagthee. Chef biscuitfabriek de heer Kee verzint de naam San Francisco.
De aparte smaak ontstaat toevallig door een foute deegbereiding. De Verkade-albums verdwijnen in 1940. De oorlog breekt uit en bovendien wordt het te duur, omdat dubbele plaatjes mogen worden geruild. In 1939 zijn er 190.000 ruilingen en liefst dertig meisjes van Verkade houden zich daarmee bezig. In de jaren vijftig verliest Verkade langzamerhand haar naam als oerdegelijk en servicegericht familiebedrijf. De zelfbedienings-zaken en later de supermarkten doen hun intrede. Het met eigen vervoer leveren aan 40.000 verkooppunten wordt nog lang volgehouden om vervolgens plaats te maken voor de veel goedkopere distributie-centra. Daarmee verdwijnen ook de roemruchte speciaalzaken en de prachtige etalages met biscuitrekken en uitweegblikken.
Wapenfeit
In 1960 introduceert Co Verkade in ons land het Zweedse knäckebröd. Het is zijn laatste wapenfeit.
Zijn twee jaar oudere broer en mededirecteur Frans zegt hem de wacht aan. Co heeft te veel oog voor de klant en te weinig oog voor de fabriek. Zijn achterneef Erik Verkade, de laatste familiedirecteur, zegt daarover: „Uiteindelijk heeft Co gelijk gehad. Hij meende dat Verkade meer moest luisteren naar de wens van de consument en de winkels.” Erik Verkade heeft op basis van de gesprekken met zijn oudoom het boek samengesteld. Hij is tevens voorzitter van de stichting Behoud Cultureel Erfgoed Verkade. Eind volgend jaar (2006) komt er een Verkademuseum op de Zaansche Schans als aanbouw aan het Zaans museum. Na een aantal bestuurlijke functies gaat Co Verkade in 1965, hij is pas 58 jaar, met pensioen en bouwt hij een schitterend huis in Imperia in Italië.
Na de dood van zijn vrouw Maja, met wie hij vier kinderen heeft die inmiddels ook allemaal op leeftijd zijn, keert hij terug naar Nederland en vestigt hij zich in Holten. Het is jammer dat we in het boek zo weinig lezen over Co’s relatie met de grote kunstenaars die de mooiste ontwerpen voor Verkade vervaardigden. Aan de andere kant: zolang we watertandend blijven kijken naar een doos biscuits Royal Mixed, mag Verkade blijven.
Maart 2006:
Ter gelegeneid van de 100e verjaardag van de heer Co Verkade op woensdag 29 maart 2006 heeft de redactie een felicitatie gestuurd.Onderstaand het kaartje dat wij terugontvingen van de heer Co Verkade:
Jacobus (meneer Co) Verkade is overleden in Holten op 25 juni 2008 op de leeftijd van 102 jaar.
29 maart 1906 — 25 juni 2008
Wij kijken terug op een waardig en harmonieus afscheid van vader, grootvader en overgrootvaderJacobus Verkade
Opgebaard in zijn eigen woning hebben de mensen uit zijn woonomgeving afscheid van hem genomen. In het Zaans Museum, waar vader vorig jaar de eerste paal heeft geslagen voor het Verkade paviljoen, hebben wij hem samen omringd met bloemen, woorden en muziek. In familiekring hebben wij hem tot slot begraven op de kerkelijke begraafplaats te Berkel en Rodenrijs naar moeder Maja.
Vader wist ons tot op het laatst te boeien en te verrassen met zijn actieve geest en vooruittrevende denkbeelden. Dankbaar zij wij voor uw aanwezigheid in Holten, Zaandam en Berkel en Rodenrijs. Dankbaar voor hetgeen u voor hem en voor ons betekend heeft. Kinderen Co Verkade.Op de foto: 102 jaar en nog een inspirerende en krachtige persoonlijkheid.
Verkadepaviljoen 2007
Er wordt hard gewerkt aan de realisatie in 2007 van het Verkadepaviljoen gekoppeld aan het Zaans Museum in samenwerking met de Stichting Behoud Cultureel Erfgoed Verkade. In dit moderne paviljoen wordt de collectie vervolgens gepresenteerd in de sfeer van de Verkade-fabrieken met productielijnen, de ‚meisjes’, de Verkade-albums etc. etc. die in deze omgeving het best tot uiting komen. De presentatie van de Verkade collectie zal uitgaan van een Zaans bedrijf in de Zaanstreek waarbij de specifieke en meest essentiële elementen boven het algemene verhaal uitgelicht worden en vergroot worden gepresenteerd. ‚Samen met de meisjes naar de fabriek, leer ze kennen in de kleedkamer, ervaar de lopende band in de fabriek, laat je inspireren door de Verkade albums en de tijdgeest gebonden reclame uitingen. En proef ongegeneerd de heerlijke chocolade en koekjes. Maar dat is niet alles, elk kwartier valt de stroom uit .. ‚.
Verzamelaar van Verkadeboeken en curiosa:
hobby.clubs.nl/verkade
Het boek is een uitgave van de stichting Uitgeverij Noord-Holland in Wormer en kost Euro 19,90.
VERKADEALBUMS
Anton Siedsma uit Hoofddorp verzamelt oude Plaatsjesalbums, waaronder de nostalgische Verkade albums.
Anton Siedsma is ook een verwoed verzamelaar van de schoolplaten van de vermaarde tekenaars Jetses, Isings en Koekoek en hij spaart alles van aap-noot-mies.
via e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Site: hobby.clubs.nl/verkade