Panorama zaandam by Tilemahos Efthimiadis

Aan de redac­tie van www​.dezuid​kan​ter​.nl
Holten, augus­tus 2008

Co Verkade (98) vertelt zijn lev­ensver­haal

Een leven tussen kunst en koek­jes

Bron: De Telegraaf, Zondag 27-​02-​2005

AMS­TER­DAM — Hij weet nog dat de allereer­ste gemengde bis­cuit­jes van Verkade in de Eerste Werel­door­log in Zaan­dam wer­den gemaakt. Dat de hon­denkar­ren met brood voor­bijk­wa­men en de stoom­fluit blies ten teken dat de dag­ploeg in de fab­riek aan deslag kan. In maart 2005 wordt Co Verkade 99 jaar. Zijn herin­ner­in­gen aan de Konin­klijke Verkade Fab­rieken heeft hij nu, met het onver­mi­jdelijke lev­en­seinde in zicht, laten opschri­jven. Komende woens­dag ver­schi­jnt het schit­terend geïl­l­lus­treerde naslag­w­erk:

‚Een leven in biskwie en choco­lade’.
co verkade 3

Een betere titel zou miss­chien zijn: ‚Een leven tussen kunst en koek­jes’. Want niet alleen de choco­lade, de beschuit en de bis­cuit zoals San­Fran­cisco, Brus­selsche Ker­mis, choco­lade­wafel, het droge Mari­akoekje en het likkoekje Café Noir maken Verkade tot Hol­lands glo­rie.

Albums

Het zijn vooral de 27 Verkade-​albums (oplage 3,2 miljoen) en drie plaat­je­sal­bums die tussen 1906 en 1940 ver­schi­j­nen, die het bedrijf allure geven. En niet te ver­geten de onvol­prezen reclameaf­fiches van Cees Dekker. Wat dat betreft is het boek ook een hom­mage aan de man van de affiches, de koek­b­likken en de ontwer­per van de gele bis­cuit­bus met de Oost-​Indische kers en de beel­te­nis van de beschuit­bakker met de bakkersmuts. Co Verkade komt in 1906 ter wereld in een tijd dat de Zaanstreek het bol­w­erk van krachtige fam­i­liebedri­jven is. Hij gaat om met de fam­i­lies Albert Heijn, Simon de Wit, Wes­sa­nen, Duyvis en Honig.
Co groeit op aan de West­z­i­jde van Zaan­dam, onder de rook van de fab­riek. Zijn ooms en broers wor­den vri­jwel alle­maal directeur. En wie niet van koek­jes houdt, gaat in de kunst. Zo wordt oom Eduard (18781961) een beroemde toneel­speler. Uiterst char­mant en altijd schulden.

Tante Anna huwt met de bek­ende IJs­selschilder Jan Voer­man (18571941) en zijn zoon Jan Voer­man jr.(18901976) tekent samen met onder anderen L.W.R. Wencke­bach en Jan van Oort de natu­ur­plaat­jes, ter­wijl Jac. P. Thi­jsse deze van tek­sten voorziet. De mooie jonge vrouw op de omslag van het eerste plaatje is trouwens Co’s moeder Mar­garetha Honig. Het is al meteen duidelijk dat Co en zijn twee broers de fab­riek in gaan, die door zijn groot­vader Eri­cus in 1886 wordt opgericht. Uitein­delijk maken vier gen­er­aties en elf Verkades deel uit van de direc­tie. In 1990 wordt het bedrijf verkocht aan United Bis­cuits.

Al op jonge leeftijd mag de knappe Co ij lijkt sprek­end op de Amerikaanse piloot Charles Lind­bergh stagereizen maken. Met een fam­i­lielid reist hij reeds in 1928 naar Amerika. In acht maan­den tijd bezoekt hij 165 fab­rieken.
Deze trip kost het voor die tijd astronomis­che bedrag van 13.000 gulden. Of dat inclusief de T-​Ford Road­ster is die ze regel­recht van de trans­port­band voor $ 501,95 kopen, bli­jft onduidelijk. Co Verkade werkt van 1925 tot 1965 in het fam­i­liebedrijf. Hij start bij de tof­feep­ro­duc­tie en wordt al in 1936 directeur verkoop en reclame. In het boek vertelt hij dat de fab­riek reeds in 1891 in dag­bladen adver­teert en dat rond 1900 via gemeentesecretaris-​sen de adressen van inwon­ers met een inkomen boven 1500 gulden per jaar wor­den opgevraagd om deze mensen ver­vol­gens reclame toe te zen­den. In 1931 wordt het voor die tijd enorme bedrag van 360.000 gulden aan reclame gespendeerd.

Foutje

De namen voor de koek­jes bedenken per­son­eel en direc­tie gewoon bij de mid­dagthee. Chef bis­cuit­fab­riek de heer Kee verzint de naam San Fran­cisco.
De aparte smaak ontstaat toe­val­lig door een foute deeg­berei­d­ing. De Verkade-​albums verd­wi­j­nen in 1940. De oor­log breekt uit en boven­dien wordt het te duur, omdat dubbele plaat­jes mogen wor­den geruild. In 1939 zijn er 190.000 ruilin­gen en liefst der­tig meis­jes van Verkade houden zich daarmee bezig. In de jaren vijftig ver­li­est Verkade langza­mer­hand haar naam als oerdegelijk en ser­vicegericht fam­i­liebedrijf. De zelfbedienings-​zaken en later de super­mark­ten doen hun intrede. Het met eigen ver­voer lev­eren aan 40.000 verkoop­pun­ten wordt nog lang vol­ge­houden om ver­vol­gens plaats te maken voor de veel goed­kopere distributie-​centra. Daarmee verd­wi­j­nen ook de roem­ruchte spe­ci­aalza­ken en de prachtige eta­lages met bis­cuitrekken en uitweeg­b­likken.

Wapen­feit

In 1960 intro­duceert Co Verkade in ons land het Zweedse knäcke­bröd. Het is zijn laat­ste wapen­feit.
Zijn twee jaar oud­ere broer en mededi­recteur Frans zegt hem de wacht aan. Co heeft te veel oog voor de klant en te weinig oog voor de fab­riek. Zijn achterneef Erik Verkade, de laat­ste fam­i­liedi­recteur, zegt daarover: „Uitein­delijk heeft Co gelijk gehad. Hij meende dat Verkade meer moest luis­teren naar de wens van de con­sument en de winkels.” Erik Verkade heeft op basis van de gesprekken met zijn oudoom het boek samengesteld. Hij is tevens voorzit­ter van de sticht­ing Behoud Cul­tureel Erf­goed Verkade. Eind vol­gend jaar (2006) komt er een Verkade­mu­seum op de Zaan­sche Schans als aan­bouw aan het Zaans museum. Na een aan­tal bestu­urlijke func­ties gaat Co Verkade in 1965, hij is pas 58 jaar, met pen­sioen en bouwt hij een schit­terend huis in Impe­ria in Italië.

Na de dood van zijn vrouw Maja, met wie hij vier kinderen heeft die inmid­dels ook alle­maal op leeftijd zijn, keert hij terug naar Ned­er­land en ves­tigt hij zich in Holten. Het is jam­mer dat we in het boek zo weinig lezen over Co’s relatie met de grote kun­ste­naars die de mooiste ontwer­pen voor Verkade ver­vaardig­den. Aan de andere kant: zolang we water­tandend bli­jven kijken naar een doos bis­cuits Royal Mixed, mag Verkade blijven.

Maart 2006:
Ter gele­geneid van de 100e ver­jaardag van de heer Co Verkade op woens­dag 29 maart 2006 heeft de redac­tie een felic­i­tatie ges­tu­urd.Onder­staand het kaartje dat wij teru­gontvin­gen van de heer Co Verkade:
co verkade 2
Jacobus (meneer Co) Verkade is overleden in Holten op 25 juni 2008 op de leeftijd van 102 jaar.
29 maart 190625 juni 2008

Wij kijken terug op een waardig en har­monieus afscheid van vader, groot­vader en over­g­root­vaderJacobus Verkade

co verkade 1Opge­baard in zijn eigen won­ing hebben de mensen uit zijn woonomgev­ing afscheid van hem genomen. In het Zaans Museum, waar vader vorig jaar de eerste paal heeft ges­la­gen voor het Verkade paviljoen, hebben wij hem samen omringd met bloe­men, woor­den en muziek. In fam­i­liekring hebben wij hem tot slot begraven op de kerke­lijke begraaf­plaats te Berkel en Roden­rijs naar moeder Maja.
Vader wist ons tot op het laatst te boeien en te ver­rassen met zijn actieve geest en vooruit­trevende denkbeelden. Dankbaar zij wij voor uw aan­wezigheid in Holten, Zaan­dam en Berkel en Roden­rijs. Dankbaar voor het­geen u voor hem en voor ons betek­end heeft. Kinderen Co Verkade.Op de foto: 102 jaar en nog een inspir­erende en krachtige persoonlijkheid.

Verkade­paviljoen 2007

Er wordt hard gew­erkt aan de real­isatie in 2007 van het Verkade­paviljoen gekop­peld aan het Zaans Museum in samen­werk­ing met de Sticht­ing Behoud Cul­tureel Erf­goed Verkade. In dit mod­erne paviljoen wordt de col­lec­tie ver­vol­gens gep­re­sen­teerd in de sfeer van de Verkade-​fabrieken met pro­duc­tieli­j­nen, de ‚meis­jes’, de Verkade-​albums etc. etc. die in deze omgev­ing het best tot uit­ing komen. De pre­sen­tatie van de Verkade col­lec­tie zal uit­gaan van een Zaans bedrijf in de Zaanstreek waar­bij de spec­i­fieke en meest essen­tiële ele­menten boven het algemene ver­haal uit­gelicht wor­den en ver­g­root wor­den gep­re­sen­teerd. ‚Samen met de meis­jes naar de fab­riek, leer ze ken­nen in de kleed­kamer, ervaar de lopende band in de fab­riek, laat je inspir­eren door de Verkade albums en de tijdgeest gebon­den reclame uitin­gen. En proef onge­ge­neerd de heer­lijke choco­lade en koek­jes. Maar dat is niet alles, elk kwartier valt de stroom uit .. ‚.

Verza­me­laar van Verkade­boeken en curiosa:
hobby​.clubs​.nl/​v​e​r​k​a​d​e

Het boek is een uit­gave van de sticht­ing Uit­gev­erij Noord-​Holland in Wormer en kost Euro 19,90.

VERKADEAL­BUMS

Anton Siedsma uit Hoofd­dorp verza­melt oude Plaat­sje­sal­bums, waaron­der de nos­tal­gis­che Verkade albums.
Anton Siedsma is ook een ver­woed verza­me­laar van de school­platen van de ver­maarde teke­naars Jet­ses, Isings en Koekoek en hij spaart alles van aap-​noot-​mies.
via e-​mail: Dit e-​mailadres wordt beveiligd tegen spam­bots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bek­ijken.
Site: hobby​.clubs​.nl/​v​e​r​k​a​d​e

Joomla tem­plates by a4joomla