KONINKLIJK BEZOEK AAN DE ZAANSTREEK
Koninklijk bezoek aan de Zaanstreek
C A N O N VA N D E Z A A N STR E E K
Hoeveel weten wij nog van onze Zaanse geschiedenis? Kennen we alleen de gebeurtenissen uit onze eigen tijd of gaat het historisch besef dieper? Hoeveel zouden wij moeten weten of willen weten? Wat zijn eigenlijk de belangrijkste gebeurtenissen uit onze Zaanse geschiedenis en voor wie waren die belangrijk? Wat vindt u belangrijk? Rob Swart en Peter Roggeveen duiken in de geschiedenisboeken en geven de komende maanden veel antwoorden in de Geschiedeniscanon van de Zaanstreek.
Koninklijk bezoek
Leden van Huis van Oranje kwamen regelmatig over de vloer
door: Peter Rggeveen
Bron: NHD Zaanstreek, 13 februari 2010
Over koninklijk bezoek heeft de Zaanstreek niet te klagen gehad. Leden van het Huis van Oranje kwam regelmatig over de vloer. Alle regerende vorsten en vorstinnen van het Koninkrijk Holland zijn sinds 1813 een of meerder keren te gast geweest in een van de Zaandorpen
Het eerste koninklijke bezoek (koningin Wilhelmina en prins Hendrik) in de vorige eeuw vond plaats op dinsdag 28 april 1908. Dat was een gebeurtenis van de eerste orde die jubelend in de krant werd aangekondigd. Het koninklijk bezoek arriveerde ’s morgens met de salonboot Zaandam I en werd hartstochtelijke toegejuicht door de samengestroomde menigte. Het programma was bomvol.
Verkade
Bij Verkade kreeg het gezelschap een rondleiding door de fabriek, voorzien van tekst en uitleg door directeur Anton Verkade. Ook was er een kleine tentoonstelling ingericht van de eerste plaatjesalbums.
Daarna volgde een bezoek aan de stoomzagerij van de firma J. Dekker Jz. Vervolgens vertrok de stoet naar de rijstpellerij van de firma Klaas Blans waar men werd getrakteerd op een wandeling door de fabriek.
Het tweede bezoek van Wilhelmina op woensdag 16 februari 1916 aan Zaandam had een aanmerkelijk minder feestelijk karakter. Aanleiding was de watersnood.
In de nacht van 13 op 14 januari waren bij een storm de dijken doorgebroken bij Uitdam, Durgerdam en Katwoude waardoor het zeewater tot in Zaandam stroomde. Schoolgebouwen werden inderhaast ingericht voor de opvang van de stroom vluchtelingen. In Zaamdam werd met de inzet van militairen met man en macht gewerkt aan de aanleg van kistdammen om het water te keren.
Rampgebied
Wilhelmina kwam zich persoonlijk op de hoogte stellen van de gevolgen van de ramp. Onvervaard beklom ze in de Oostzijde de kistdammen die het water tegenhielden. Ook wenste ze een woning te bezichtigen waarin het water nog klotste en de bewoners zich op zolder hadden teruggetrokken.
Op maandag 12 mei 1916 deed Wilhelmina nogmaals de Zaanstreek aan om te zien hoe men de wateroverlast te boven was gekomen. Ter hoogte van ’t Smaal werd halt gehouden om Wilhelmina in de gelegenheid te stellen enige woningen, die weken door het water waren omringd, van binnen te bekijken.
Op donderdag 25 april 1957, vlak voor de viering van haar 48e verjaardag, deed Juliana Zaandam aan. Het werd een drukke dag voor Juliana. Ze begon haar rondtocht met een bezoek aan de Juliana van Stolbergschool.
Koningin Juliana op bezoek bij de Juliana van Stolbergschool, 25 april 1957.
Archieffoto
Daarna was het bedrijf Polak & Schwarz aan de beurt. Juliana kreeg een rondleiding door het laboratorium en de parfumerieafdeling en onderwierp zich aan een reuktest. Vervolgens spoedde het gezelschap naar drukkerij C. Huig, waar Juliana het kleinste boekje ter wereld aangeboden kreeg, 3,76 mm in het vierkant, verpakt in gouden foudraaltje. Het miniboekje bevatte het Onze Vader in zes talen. Tot slot volgde een bezoek aan de Prinses Wilhelminaschool.
Coentunnel
Dinsdag 21 juni 1966 was een memorabele dag in de geschiedenis van de Zaanstreek. Koningin Juliana verrichtte de openings-handeling van de Coentunnel. Koningin Juliana liet een enorme vlag omhoog gaan en wandelde met haar gevolg de tunnel binnen. Al snel daarna kwamen de eerste auto’s.
Een echt Zaans bezoek bracht koningin Juliana op donderdag 8 juni 1972. Ze begon haar trip ’s morgens rond tien uur in Westzaan. Om de vorstin niet te choqueren waren alle schuttingwoorden langs de route verwijderd.
Ze bezocht het bejaardenhuis Lambert Melisz. Ook stond er een boottochtje door de Reef op het programma. Vervolgens stapte het gezelschap in de bus om de firma Flentrop Orgelbouw te Koog aan te doen. Na de rondleiding door het bedrijf zette Juliana koers naar de Zaanse Schans waar ze diverse winkeltjes bezocht. Het koninklijk bezoek eindigde in De Speeldoos met een optreden van drie meisjes op harpen.
Op donderdag 19 mei 1983 vond in Zaandam een heuglijke gebeurtenis plaats. Koningin Beatrix opende met feestelijk vertoon de Hemspoortunnel en het nieuwe station Zaandam.
Daarna bracht ze een bezoek aan de Zaanse Schans. Ook op vrijdag 11 december 1998 was Beatrix present bij de opening van een nieuwe Zaanse aanwinst: het Zaantheater.
Het laatste bezoek van Beatrix aan Zaandam vond plaats op 11 maart 2009 ter gelegenheid van de opening van het Verkade Paviljoen op de Zaanse Schans.
bron: dagblad De Typhoon, dagblad Zaanlander
Consternatie
Op 16 april 1899 bezochten prinses Wilhelmina en koningin-moeder Emma officieus de Zaanstreek. Hun bezoek zorgde voor de nodige consternatie doordat de koninklijke komst pas laat bekend werd gemaakt. Maar alles kwam keurig op zijn pootjes terecht. Het koninklijk gezelschap bezocht de fabrieken De Unie van Wessanen en Laan aan de Veerdijk in Wormer die voor deze speciale gelegenheid zelfs inpandig prachtig versierd waren, blijkens een uitgebreid verslag in de ’Provinciale Noordhollandsche Courant’. Daarna volgde een rijtoer naar het pas geopende Wilhelminapark in Wormerveer waar bij de ingang een fraaie erepoort door de gemeente was opgericht.
Koningen/prinsen
In de 19e eeuw kreeg de Zaanstreek verschillende koningen en koninginnen over de vloer. In de 20e eeuw kwam daar nog een flink aantal prinsen bij.
1831, Koning Willem I (1772−1843), eerste koning der Nederlanden, te Zaandam 1842, Koning Willem II (1792−1849) te Zaandam
1855, Bezoek van koning Willem III (1817−1890) aan Zaanstreek
1896, Koningin Emma en prinses Wilhelmina bezoeken Zaandam
1897, Koningin Emma en prinses Wilhelmina bezoeken nogmaals Zaandam
1928, 24 mei, prins Hendrik opent Molenmuseum.
1945, 26 juli, prins Bernhard opent Bernhardbrug
1957, 18 juli, prins Bernhard opent nieuwe fabriek van Artillerie Inrichtingen
1969, 2 mei, prins Claus bezoek William Pont
1976, 6 september, prins Claus opent Willem Alexanderbrug
1976, 8 oktober, prins Claus op Bannehof
1990, opening tentoonstelling 1940 – 45, Bannehof, door prins Bernhard
1993, Prins Claus opent Prins Clausbrug
1999, 14 september Privébezoek prins Claus aan Zaandam.
1999, 11 oktober, kroonprins Willem-Alexander bezoekt Zaandam
Prins Bernhard opende de nieuwe munitiefabriek van Artillerie Inrichtingen, 18 juli 1957. Archieffoto