Panorama zaandam by Tilemahos Efthimiadis

Feest Hanen­pad­sluis 300 jaar

Van onze redac­tie: Ruud Mei­jns 3 augus­tus 2013

Het gaat toch door; het feest rond het 300-​jarige bestaan van de Hanen­pad­sluis. Eerder waren er berichten dat er bij het Hoogheem­raad­schap geen geld voor was. Gelukkig sprong de sticht­ing Zin­gen op de Zaan in om voor de kosten garant te staan. Na over­leg heeft nu ook het Hoogheem­raad­schap besloten medew­erk­ing aan het even­e­ment te verlenen.

hanenpadsluis1Dhr. Ben Bonte: “Het Kapitein­skoor komt nu Zin­gen op de Hanen­pad­sloot, zeg maar i.p.v. Zin­gen op de Zaan. Ze komen op een dekschuit het Gat bin­nen varen. Dan komen ze in de sluis te liggen en zullen daar werk ten gehore bren­gen. Ze maken een tocht door de Hanen­pad­sloot tot aan De Gouw waar ze omk­eren en terug naar de sluis varen. De schuit komt dan vast te liggen en de kapiteins wor­den dan afgelost door een dameskoor. Voor de klein­t­jes komt er een springkussen waarop ze zich kun­nen vermaken.

Het Hoogheem­raad­schap zorgt voor foto­bor­den met de geschiede­nis van het sluisje. Ze zullen voor ver­sier­ing zor­gen en voor de nodige afzetting langs het water om ongelukken te voorkomen.

Bonte meent dat ook de andere kant van het sluisje bij de feestelijkhe­den behoort zoals De Sont waar vroeger de werf van Van der Molen heeft gele­gen en het wer­fje van Berghouwer aan de Bleek­ersstraat. Dat deel heet in de volksmond het Gat.

Hanen­pad­sluis
De Zuid­kan­ter was op bezoek bij Dhr. Ben Bonte, betrokken bij het jubileum van de Hanen­pad­sluis en de feestelijkhe­den ron­dom het 300-​jarig bestaan.

hanenpadsluis2

.Dhr. Bonte heeft een klap­per vol met de geschiede­nis van het sluisje. Van het ontstaan in 1713 toen de polderbesturen van zowel West– als Oost­zaan besloten om i.v.m. het grote ver­schil in de water­stand tussen de polder en het IJ, een zeesluis te bouwen bij de West­za­anse Over­toom (kosten 20.000 guldens) en bij de Oost­zan­erdijk, dwz de Hanen­pad­sluis. Ze wer­den zeesluizen genoemd omdat ze in verbind­ing ston­den met het IJ, dat toen in open verbind­ing stond met de zee.
Rechts op het kaartje de Zuiderzee en via Ams­ter­dam naar het IJ. Boven, links van het mid­den Zaan­dam met zijn recht­streekse verbind­ing naar het IJ.

Foto: Dit is een kaart van 1850, dus voor de tot stand­kom­ing van het Noordzeekanaal

Daar komt ook het Vis­ser­shop in beeld. In die hoek lagen de vis­serss­chuiten die naar buiten gin­gen om te vis­sen. De naam zegt het al; een Hop voor de Vis­sers. Daarom waren hier ook de kleine scheep­swer­ven voor reparatie van die schuiten zoals de werf van Simons­ber­gen waar later Van der Molen kwam.

hanenpadsluis3In de hoogti­jda­gen van de houtin­dus­trie was er volop ver­keer door de sluis voor de houthandels zoals Ver­weij, Stad­lan­der Mid­del­hoven en natu­urlijk de door­vaart naar Oost­zaan, voor de boeren. Veel balken voor de houthandels. Aan de Gouw lagen de balken­havens waar het hout enige tijd in het water moest liggen voor­dat het ver­w­erkt kon worden.

Foto rechts: Ver­voer van hout en stam­men bij de Hanenpadsluis

De firma Buijs, die het afval van Bruynzeel naar Oost­zaan ver­vo­erde. Maar voor­dat het in Oost­zaan aankwam had­den de mensen van het Sluis­pad al grote schi­jven eraf gehaald, in stukken gehakt en opges­la­gen. Daar stook­ten ze de hele win­ter van.

En dan had je De Exter nog die aroma maakte. Het eind­pro­dukt werd in grote mand­f­lessen per schip afgevo­erd en vooraan gelost en daar weer op vrachtauto’s geladen. De grond­stof­fen kwa­men wel per auto.

Het was een drukke vaar­route. Je kon het zien aan de brugget­jes die alle­maal in het mid­den hoog waren voor het ver­voer van hooi. Bij het Sluis­pad zelf zaten al twee boerder­i­jen en aan de dijk­sloot ook nog wat zoals de fam. Onrust. Denk ook maar aan de suiker­bi­ete­naf­val voor de boeren. Over de Hanen­pad­sloot zelf heeft ooit ook nog een bruggetje gelegen.

hanenpadsluis4

De sluis is altijd in beheer geweest van het Hoogheem­raad­schap en dus waren de sluiswachters ook bij het schap in dienst. Bonte noemt wat namen zoals Hein Goeree, Tinus Bos, Eshuis, Luc van Noord en Klaas Schenk. Het waren vaak mensen die hier van de straat af kwa­men. Zoals Eshuis, die zat ook nog in het café en pakte dan meteen de sluis erbij. De voor­laat­ste was Cor Koger. De huidige sluiswachter is Petra Vos en op vri­jwillige basis, in noodgevallen, Wiel Klinckenberg.

hanenpadsluis5In 1936 is de sluis een tijdje buiten gebruik geweest om ger­estau­reerd te wor­den. Van het gezelschap (zie foto rechts) in de droge sluis is alleen de man met de schop bek­end; het is dhr. Brouwer uit Oost­zaan.
Onbek­end is voor welke aan­nemer hij werkte en wie de overige heren zijn. Bij die restau­ratie is ook het hek­w­erk rond de sluis aange­bracht. Van deze gebeurte­nis zijn ter her­denk­ing in de sluis pla­que­ttes aange­bracht (zie hieron­der).
Nog steeds wordt er druk gebruik gemaakt van de sluis. Bonte rekent dat er afgelopen zondag, met het mooie weer, zeker hon­derd boot­jes doorheen zijn gegaan. Ze gaan naar Oost­zaan, het Oosz­i­jderveld, Alk­maar­der­meer. Bonte, “dan zetten we ons stoeltje in de schaduw neer en dan maar wuiven naar de mensen, heel gezellig”.

Bonte heeft nog een rijm gemaakt:
Een parel van Zaandam-​Zuid
Tussen het Sluis­pad en het Hanen­pad
Waar ik ben geboren
wat iedereen weten mag.

De Gedenkste­nen
hanenpadsluis6hanenpadsluis7Links:
GEBOUWD IN HET JAAR 1713/​DROOGGE­MAAKT EN BELANGRIJK/​HER­STELD IN HET JAAR 1852/​ONDER HET BESTUUR DER BANNE/​OOST­ZAAN EN OOST­ZAAN­DAM + (namen van de leden”.

Rechts:
BRUG VERNIEUWD IN HET JAAR 1936/​ONDER HET BESTUUR VAN DEN/​POLDER OOST­ZAAN +(namen van de leden)”.

Joomla tem­plates by a4joomla