Ned­er­landse Tele­foonkaarten

_{Bron: NHDag­blad Zaanstreek 11 feb­ru­ari 2011. door: Mark Minnema}

KPN heeft het einde van de tele­foon­cel aangekondigd.
Daarmee komt ook een eind aan een ander fenomeen: de tele­foonkaart.
Vol­gens verza­me­laar Eddy van Leeuwen baande deze kaart in tech­nisch opzicht het pad voor het mobieltje.
Je kunt Van Leeuwen ook ex-​verzamalaar noemen.

Sinds 2006 brengt KPN al geen nieuwe series meer uit. De Zaan­dammer heeft er nog duizen­den, maar hij is de eerste om te erken­nen dat de tele­foonkaart niet ’hot’ meer is. Had je vroeger twee ruil­beurzen per weekeinde, nu hoog­stens een in de twee maan­den.
Vroeger stond Van Leeuwen (40) daar elk weekeinde te han­de­len om met de opbrengst nieuwe, bij­zon­dere exem­plaren te bekosti­gen. Want fanatiek was hij. Bij Ams­ter­dam CS (toen­ter­tijd goed voor zo’n der­tig tele­foon­cellen) vroeg hij bellers om lege kaarten. Uit de afval­bak­jes viste hij wegge­gooide exem­plaren. „Nee, hygien­isch was het niet”, lacht hij.

Voor Van Leeuwen bli­jft de tele­foonkaart een inter­es­sant fenomeen. Er loopt een directe lijn van die kaart naar mobiel, is zijn stelling. „De chip op de simkaart en ook op de huidige bankpassen komen er van­daan. De opkomst van de mobiel is te danken aan de tech­nolo­gie die de tele­foonkaart heeft opgeleverd. Het was ook het eerste pasje in dit for­maat. Nu hebben alle pas­jes deze afmet­ing.„
De kaart werd ingevo­erd omdat het handig was tegen crim­i­naliteit, ter­wijl de PTT geen munt­jes meer hoefde op te halen. Boven­dien werd je zo ged­won­gen om vooruit te betalen. Of je de minuten ver­belde of niet, de PTT had zijn geld.

De verza­mel­ing van Van Leeuwen toont de ontwik­kel­ing.
De eerste kaart in 1986 heeft nog een strip die wordt afgetek­end door de automaat. Door er een plak­bandje over te plakken kon je de kaart ein­de­loos herge­bruiken. De mag­neet­strip volgt niet veel later, en begin jaren negentig waait de chip over uit Duit­s­land. Overi­gens werd daar toen al mee gefraudeerd, herin­nert Van Leeuwen zich. „Bij het nieuws over de fraude met de OV-​chipcard had ik een flash­back. Wat hebben we geleerd?”

De tele­foonkaart werd een dankbaar verza­melob­ject, omdat de mogelijkhe­den van het kaartje al snel ombeperkt bleken.
Het begon in Ned­er­land met een Van Gogh-​serie, en vele andere afbeeldin­gen vol­gden. Je kon er – tegen betal­ing natu­urlijk – je reclame­bood­schap op kwijt, je museum op aan­pri­jzen of er een vis­itekaartje met bel­te­goed van laten maken. „Soms kwa­men er wel duizend ver­schil­lende kaarten per jaar uit.”

In Van Leeuwens verza­mel­ing ook kaarten van Green­point.
Wie herin­nert zich dat sys­teem nog? Kon je mobiel bellen, maar moest je wel eerst naar zo’n punt toe rij­den. De Zaan­dammer vindt het te makke­lijk om daar lacherig over te doen.
„Voor elke nieuwe ontwik­kel­ing geldt dat je via mis­lukkin­gen bij het uitein­delijke sys­teem komt, in dit geval de gsm-​telefoon.„
Nu zit Eddy van Leeuwen nog wel met duizen­den tele­foonkaarten die steeds min­der een courant verza­me­lar­tikel zijn. „Dit is niet het moment om te verkopen. Maar hoe langer je wacht, hoe min­der het moment daar is.„
Heeft de col­lec­tie nog emo­tionele waarde voor hem?
„Steeds min­der. Maar nog wel zoveel dat ik haar niet voor een appel en een ei wegdoe.”

n.b. Foto’s van tele­foonkaarten van onze redac­tie. Plekker