Franz Courtens, La Zaan — Hollande
Persbericht, 22 februari 2010
Het Zaans Museum presenteerde woensdag 17 februari 2010 haar nieuwe aanwinst ‚La Zaan-Hollande, molens langs de Noorder Valdeursloot’.
Het impressionistische schilderij van de Belgische schilder Franz Courtens zorgde in de aanloop van de presentatie al voor flinke aandacht en in de pers.
Op 17 november 2009 kocht het Zaans Museum op de veiling ‚Impressionistische en Moderne Kunst´ van Christie´s Amsterdam het schilderij ´La Zaan - Hollande´ van Franz Courtens (1854÷1943). Het werd onder de titel La Zaan (de Zaanstreek) geveild, op het schilderij zelf was een bordje met de titel ‚La Zaan — Hollande’ bevestigd.
Het indrukwekkende schilderij met een monumentale lijst laat de molens zien in het Oostzijderveld, aan de Noorder Valdeursloot van vóór 1897. In dat jaar verdwenen twee van de afgebeelde molens.
De afgebeelde molens zijn van links naar rechts oliemolens De Kaver, De Zeef, De Kwak en Het Kaar en verfmolen De Sluiswachter. Op dezelfde plek schilderde Claude Monet in 1871 zijn ‚Moulin en Hollande’, dat in 2000 bij Christie’s werd geveild. Een geliefde plek voor schilders dus.
De schilder Franz Courtens, een Vlaamse, impressionistische schilder uit Dendermonde, vestigde zich voor een paar jaar op het landgoed Vogelenzang in de omgeving van Haarlem en maakte uitstapjes naar de Zaanstreek, dit verklaart de titel ‚La Zaan’.
Door zijn tijdgenoten en door de kunstcritici werd Courtens geroemd als één der fakkeldragers van het impressionisme en als de ‚Rubens van de landschapsschilderkunst’. Het schilderij is afkomstig van een particulier uit België, en werd in de jaren vijftig van de twintigste eeuw geschonken door een tabaksfabrikant.
De staat waarin het doek verkeerde was niet slecht, maar het was zeer vervuild en ooit bedoekt (er werd een doek op de oorspronkelijke drager aangebracht). Hierdoor was het een vlakke voorstelling geworden. De lucht was zeer vergeeld; niet verwonderlijk als je bedenkt dat het schilderij ooit eigendom was van een tabaksfabrikant in België.
Door het weghalen van het oppervlaktevuil is de voorstelling helderder geworden en heeft weer diepte gekregen. De monumentale vergulde lijst verkeerde in redelijke staat. De ornamenten zijn op een aantal plaatsen vastgezet.
De restauratie van het schilderij werd uitgevoerd door Boeijink en Boekel in Haarlem