Dirk Witte

_{Bron: NHDag­blad, 12 jan­u­ari 2010 door: Willem Croese — foto’s Jolanda Hoogendoorn}

‚Er komt niets meer tussen’
WORMER – Een inmid­dels uit de hand gelopen liefde voor het Ned­er­lands cabaret is de aan­lei­d­ing voor Co Rol een heus kleinkun­st­cen­trum op te richten in zijn woon­plaats Wormer. In één van de ruimtes van het voor­ma­lig pakhuis Batavia kun­nen cabaret-​liefhebbers over enige tijd mee­ge­ni­eten van zijn grote hobby.
De bek­ende Zaanse liedjes-​schrijver Dirk Witte zal een belan­grijke plaats innemen.

Bek­ende arti­esten
Oost­knol­len­dam is de bak­er­mat voor de activiteiten. In 1987 komen Co Rol en Liane Troost in dit dorp wonen. De rust die het Zaanse plaat­sje uit­straalt moet hen geïn­spireerd hebben om lan­delijk bek­ende arti­esten hier­heen te halen. ‚Het idee was voor­drachten te doen op een rond­vaart­boot”, begint Co Rol met een duik in het verleden. In het boek ‚De Crok. Van Ivo tot Marc-​Marie’ schri­jft hij: „Wat het zou wor­den wis­ten we nog hele­maal niet, maar van meet af aan was het uit­gangspunt dat we uit­slui­tend mensen zouden con­tracteren die we zelf goed von­den. En dat we ons dus nooit zouden laten lei­den door de smaak van het pub­liek, ten­zij die samen­viel met de onze”.
De sticht­ing Cul­turele Raad Oost­knol­len­dam (Crok) ziet het daglicht op 8 novem­ber 1991. Het inkt van de sticht­ingsakte is nauwelijks droog wan­neer de eerste cabaretiers en andere voordracht-​kunstenaars aangeschreven wor­den. Geen van allen wil in het voor hen onbek­ende Oost­knol­len­dam optre­den, tot­dat de sticht­ing Ivo de Wijs zo gek kri­jgt. „Hij deed het wel. Ik geloof voor het bedrag van zo’n driehon­derd gulden”, zegt Co Rol met pre­toog­jes.
Na deze voorstelling vol­gen in de jaren 1992 tot en met 2001 veel andere grote namen, zoals Simon Vinkenoog, Freek de Jonge, Paul Hae­nen, Hans Teeuwen, Lenette van Don­gen, Marc-​Marie Hui­jbregts en Youp van ‚t Hek. Voor de laat­ste cor­rigeert Co Rol nog steeds één keer per jaar zijn geschreven tek­sten. „Freek de Jonge was de eerste die in het dorp­shuis kwam spe­len. Voor de win­ter­maan­den kon­den wij gebruik maken van deze zaal. Het was stam­pvol. Ruim twee­hon­derd mensen bezochten de voorstelling van zijn oude­jaarscon­fer­ence ‚De Estafette’ in 1992. Freek was ern­stig geb­lesseerd. Hij trad op vanuit een scoot­mo­biel”, vertelt Co Rol. In 2001 houdt de Crok op met bestaan. De laat­ste voorstelling is die van Marc-​Marie Hui­jbregts. Intussen zijn Co Rol en Liane Troost ver­huisd naar Wormer, waar zij nu samen de tijd door­bren­gen met hun New­found­lan­der reu Sam. Stilzit­ten kan de oud-​verslaggever niet. Voor zijn voor­ma­lige brood­heer, het Dag­blad Zaanstreek, schri­jft hij al jaren­lang de Zaanse geschiede­nis serie ‚Terp­stra en Co’. De ver­halen wor­den ver­sierd met prachtige tekenin­gen van Hinne Terpstra.

Dirk Witte
Naast het schri­jven is Co Rol ver­slingerd ger­aakt aan het werk en leven van Dirk Witte. Door zijn activiteiten bij Crok is hij beetje bij beetje meer te weten gekomen over de kleinkun­ste­naar. De aan het Zaan­damse Bouw­manspad in 1885 geboren lied­jess­chri­jver is in het begin van de vorige eeuw bek­end gewor­den door zijn tek­sten met titels als ‚Het Wijn­glas’, ‚De Peren’, ‚Aspirine’ en ‚Men­sch durf te leven’. Ent­hou­si­ast pakt Co Rol een map met orig­i­neel blad­muziek van Dirk Witte’s liederen. „Zin­gen kan ik niet, maar ik draag graag ‚Men­sch durf te leven’ voor.” Het wordt even stil wan­neer hij klaar is. „Die man zei gewoon dat we moeten geni­eten van het leven”.
Het­zelfde lied laat hij horen van een plaatje die Willy Alberti in de jaren vijftig heeft opgenomen met uit­slui­tend tek­sten van Dirk Witte. De Ams­ter­damse volk­szanger heeft ze uit­stek­end ver­tolkt. Willy Alberti is niet de enige en zeker niet de eerste. Jean-​Louis Pisu­isse neemt in zijn hoogti­jda­gen con­tact op met Dirk Witte. De oud-​Zaandammer heeft voor Pisu­isse ‚Men­sch durf te leven’ geschreven. Een ander lied is ‚Het meisje van de zangv­erenig­ing’. Het Zaan­damse koor ‚Euterpe’ raakt des­ti­jds in geld­nood. Onder de noe­mer ‚Euterpe Tot Steun In Benarde Omstandighe­den’ (E.T.S.I.B.O.) wordt een propaganda-​uitvoering geor­gan­iseerd. Na deze avond heeft Dirk Witte het lied geschreven.

Verza­mel­ing
Voor zover Co Rol bek­end bestaan er geen opna­men van Dirk Witte. „Ter­wijl hij zijn liederen zong begelei­dde Dirk Witte zichzelf op de piano. Het Ams­ter­damse The­aterin­sti­tuut heeft van diverse arti­esten cd’s uit­ge­bracht met werken van hem”, vertelt hij.

Blad­muziek, foto’s, orig­inele door Dirk Witte handgeschreven briefkaarten en pro­gram­ma­boek­jes behoren tot zijn verza­mel­ing. De col­lec­tie heeft hij her en der opgedaan. Van liefheb­bers, maar ook van de naza­ten van Dirk Witte. „Ik verza­mel alles over hem, maar ook van andere cabaretiers. Uitein­delijk wil ik een selec­tie hier­van exposeren in het ‚Dirk Witte Kleinkun­st­cen­trum’ dat in Batavia komt. Iedereen mag mij infor­matie en spullen geven”, zegt Co Rol over zijn ver gevorderde plan­nen. Wan­neer het cen­trum open­gaat is nog onbek­end, want het gebouw is nog niet geschikt gemaakt hiervoor.

foto’s Jolanda Hoogendoorn

Prijs
Met het cen­trum wordt een hernieuwde ken­nis­mak­ing met het werk van Dirk Witte mogelijk. Zo hebben de ‚Vrien­den van het Zaanthe­ater’ twee jaar gele­den besloten een cabaret­prijs in het leven te roepen. De kan­di­daten zijn cabaretiers die in het voor­gaande seizoen opge­tre­den hebben in het Zaanthe­ater. De eerste keer zijn het de ‚Ash­ton Broth­ers’ gewor­den en in 2007 de uit Krom­me­nie afkom­stige ‚Najib Amhali’. „Ik was in gesprek met de Vrien­den van het Zaanthe­ater. Zij vertelden mij over het plan. Ik zei dat ze er de Dirk Wit­teprijs van moesten maken”, zegt Co Rol. En zo is het gegaan. De ene Zaankan­ter inspireert de andere Zaankan­ter en dat alle­maal voor de grote liefde ‚cabaret’.