Panorama zaandam by Tilemahos Efthimiadis

Berend van de Weide

Van onze redac­tie, Ruud Meijns

BerendvdW0

Iedereen kent hem als Berend. Van z’n werk bij afd. Bevolk­ing, van ZFC of van Zil­ver­meeuwen. Maar het meest kent men hem van de Haven, waar hij in de Sundsval­straat een kruide­nier­szaak had. De haven waar iedereen hem kende als Berend.
Geboren in 1921, in Emmen. Vader was los werk­man en van­wege het gebrek aan werk ver­huisde het gezin naar Zaan­dam. Ze kre­gen een won­ing aan het Hanen­pad; een nood­won­ing op 45b. Als het gevroren had kon je zo over de sloot gaan schaat­sen. Het vroor toen nog. De Zaan lag ook nog dicht want toen zijn zoon was geboren is zijn vrouw nog over de Zaan naar de Prins Hen­drikkade overgesto­ken. Schaap, van het pon­tje, had een houten brug over de Zaan gelegd. Toen waren er nog twee pon­t­jes: van Schaap en van Kaaijk.

Zijn eerste school was op het Kat­te­gat, drie jaar heeft hij daar opgezeten. Toen ver­huisde de fam­i­lie, met 7 kinderen, naar de Haven­bu­urt. Berend kwam toen in de vierde klas van de Haven­school. Hij heeft nog een jaar ULO gedaan, de school die later gebom­bardeerd is. Maar alleen voet­bal was belan­grijk en dat ene jaar is hij dan ook bli­jven zit­ten. Hij kreeg een repeti­tie terug en de ler­aar zei, “Berend, als ik nog een vrije dag heb zal ik de fouten wel eens optellen”. Met 14 jaar is hij gaan werken.

BerendvdW2School­foto UlO-​school aan de Hogendijk van het school­jaar 19321933.
Achter­aan staand mid­den boven Leo Ekkes. Daaron­der Jan Engel en Wout van Wijn­gaar­den. Zit­tend van links naar rechts: ?, Berend vd Weide, Ernst Swart, ?, Ab ten Wolde, concierge van Soest, Jan Jan­ne­man, Jaap Schoen, Cor Nol, Cees Scholts, ?, Kees Kleijn, gym­nas­tiek­ler­aar Hess, ?. Tweede rij: Arthur Kemink, Klaas Kam­minga, ?, Teun van Wijn­gaar­den, Jaap de Groot, Johan Stange, Henk de Wit, Piet Doets, Jan Smit, Jan Her­mans, Piet Bart, Bram van Eck. Voorste rij: Jan de Graaf, Jaap van Hoorn, Cor Schaap, Dirk Mus, ?, Teun de Jong.

“We kwa­men van de hel in de hemel”, zegt vd Weide over de ver­huiz­ing naar de Haven­bu­urt. Nieuwe ste­nen huis­jes in de Fins­es­traat op nr. 2. Z’n vader was een echte Rooie, een SDAP’er, trouwens dat waren ze alle­maal op de Haven. Tussen de SDAP en de CPN kon het nog wel eens knallen, maar op de Haven was dat niet zo; daar plak­ten ze nog samen tij­dens verkiezin­gen.
Op 1 mei sprak Koos Vor­rink op de Burcht en de kinderen van linkse oud­ers namen dan een briefje mee naar school om die dag vrij te kri­j­gen. Op het ZFC-​terrein was dan een groot feest.
Hij is overal bek­end als Berend, als je naar Van de Weide vraagt ken­nen ze hem niet, maar zeg je Berend weten ze meteen wie je bedoelt.

Werk
Z’n laat­ste jaren voor z’n pen­sioner­ing werkte hij bij de gemeente Zaanstad als kassier. Toen hij van school kwam was het een slechte tijd, veel werk­loosheid. “Ik ben nog eens de hele Oost­z­i­jde, bij alle bedri­jven langs geweest om te vra­gen of er werk voor me was.” Zijn eerste baan­tje had hij op z’n veer­tiende als kouwe bakker. Als kouwe bakker vent je brood uit, in dit geval voor bakker Jo Huizinga in de Czari­nas­traat op nr. 43. De ven­twijk lag op de Haven, een mooie wijk. Door een meningsver­schil is hij daar wegge­gaan en was toen werk­loos. Hij vond een baan in de fab­riek van Het Hart en de Zwaan.
Hieron­der een foto van een jubileum van de heer Cor Honig, de baas. Hij kwam elke don­derdag in de fab­riek langs om te kijken of alles wel naar wens verliep.

BerendvdW3

Hele­maal links Berend met een mooi maat­pak. Direct naast hem staat Barend Duijs een korf­baller van KZ. Voorste rij rechts dhr. Min­neboo, zijn chef.

Maar hij zat met z’n 19 jaar in een beroerde leeftijd want de oor­log brak uit. Hij was al voor de dien­st­plicht gekeurd en de kans om naar Duit­s­land ges­tu­urd te wor­den was groot. Met behulp van plaat­selijke art­sen werd hij maag­patiënt. Dr. Brat uit de West­z­i­jde zei toen tegen me, “jij bent toch maag­patiënt?”. Van hem kreeg ik een briefje voor een maagonder­zoek in het zieken­huis. Bij de eerste keer was ik niet nuchter, dus kreeg ik van broeder van Dam een nieuwe oproep, weer een paar weken uit­s­tel. Toen naar dr. Beekhuis, Ooievaarstraat, toen de spe­cial­ist en die oordeelde ook dat ik last van m’n maag had.
Ik zat toen in de ziek­tewet en dan moet je af en toe gekeurd wor­den. Kwam ik bij dr. Smit, keur­ingsarts en die vertelde pre­cies wat ik niet man­keerde. Hij zei steeds ‘voel je dit?’ en je voelt zeker dit en ik zei steeds ja en zo rolde ik er door. Toen ik weer ging werken kwam toch het punt dat ik naar Duit­s­land moest en toen ben ik onderge­do­ken bij boeren in West-​Friesland, bij Werver­shoof. Hij had het goed daar en de mensen zorgden goed voor elkaar. Er werd nog gevoet­bald. Hij was op weg naar Zaan­dam voor een wed­strijd tegen KFC, op de fiets met houten ban­den, toen iemand hem aan­hield en vertelde dat er verderop een con­trole­post van de Duit­sers stond. Hij is toen maar omgere­den. Soms heb je geluk.
En clan­destien dansen. Waar nu Van Zaane fiet­sen­winkel is in de West­z­i­jde, daar zat een café en daarachter was een vrije ruimte. Jaap Ver­meulen speelde piano en er kwa­men wat jon­gens en meis­jes en dan kon je dansen. Nu is dat een leuke anek­dote, maar het was toen wel span­nend. We hebben ook nog wel gedanst boven Het Wapen van Amsterdam.

BerendvdW4Kruide­nier
Berend heeft jaren­lang een kruide­nier­szaak in de Sundsval­straat op de Haven gehad. Meteen na de oor­log, hij was werk­loos. De winkel bestond al, maar er zat geen han­del in en de winkel was vrij. Zelf woon­den ze in de Fins­es­traat. Al in de oor­log bood Iemand mijn vader die winkel aan en toen zijn wij erin begonnen, met nog drie zusters. Maar er was natu­urlijk geen han­del, alles was op de bon. Na de oor­log heeft Berend het overgenomen en ook toen was nog veel op de bon.

Je kon toen nog wat rom­me­len. Naast ons zat nog een kruide­nier, Kater­berg, en die had een dro­gistver­gun­ning en die wilde ik ook graag hebben. Ik heb het aangevraagd, papieren inge­vuld. Maar ik had ook nog geen papieren voor de kruide­nier­szaak, geen mid­den­stands­diploma. Ambtenaren kwa­men kijken, geen suc­ces. Maar bij de vol­gende inspec­tie lag er een slof Engelse sigaret­ten op de toon­bank. Zo gaat dat soms en je moet een beetje mazzel hebben. Die sigaret­ten haalde ik van de boten in de haven. Maar uitein­delijk kreeg ik wel m’n dro­gistver­gun­ning. Zijn twee kinderen dochter Ger­rie en zoon Hans zijn op de Haven geboren.


BerendvdW5Samen met de fam­i­lie op de foto: V.l.n.r.: moeder en vader v.d. Weide, schoonva­der Mei­jns, Aagje, schoon­moeder, zoon Hans en Berend.

Maar ik had nog steeds geen ver­gun­ning als kruide­nier. Siem van de Velde, z’n vader zat bij de Kamer van Koo­phan­del. Ik leerde die fam­i­lie ken­nen en die vader heeft het nog een flink tijdje weten te rekken voor me. Onder­tussen had mijn vrouw haar mid­den­stands­diploma gehaald en ik m’n kruide­niers­diploma, dus toen was alles legaal.
Er waren ontzettend veel winkels op de haven. Wij zaten al met z’n tweeën naast elkaar en als ik wat tekort kwam kon ik wel een doos koffie van hem lenen. Don­derda­gavond gin­gen mijn vrouw en ik bij ze op de koffie. Het was een con­cur­rent, maar ook een col­lega. Toen hij wilde stop­pen kwam hij bij mij. Na wat gesprekken bij de VIVO en wat reken­werk heb ik zijn zaak overgenomen en het werd toen 1 zaak.
Later heb ik de opslag bij de winkel getrokken en werd de winkel twee keer zo groot en mod­erner ingericht. Ik heb daar ontzettend pret­tig gew­erkt. Toen ik ermee stopte ston­den klanten te huilen. Op m’n 54e ben ik ermee gestopt.

BerendvdW6Op de foto bij de heropen­ing na de ver­bouwing de trotse vader van Berend met Aagje en Berend.
In de Sundsval­straat zaten een aan­tal winkels bij elkaar: 2 kruide­niers, een slager, een sigaren­boer, een melk­boer en ze had­den alle­maal een eigen klan­dizie. Mijn vrouw Aagje werkte volop mee. Als ik er niet was voor een ver­gader­ing of voor de begelei­d­ing met jeugdelf­tallen, nam zij het over. Dat was geen prob­leem, ze wist alles. We had­den ook nog een meisje in de zaak, Sonja Til, die kwam meteen van school bij ons werken. Nou, die hoefde je ook niets meer te vertellen, kende alle klanten. En geen kas­reg­is­ter, alles uit je hoofd of op een papiertje uitreke­nen. Mijn dochter Ger­rie draaide ook al jong mee. ’s Avonds koek­jes ver­pakken in zak­jes van 2 ons. Dat verkocht beter dan in die grote blikken. Er gin­gen 20 koek­jes in, maar wij deden er 19 in want die ene was voor de kosten van het zakje.
Ik heb ook nog op de markt ges­taan; met Kaas. Toen draaide de winkel nog. Op zater­dag stond ik hier op de markt. Daar kwam Rem­met Ouwe­jan nog wel eens langs voor een praatje. Rem­met was ook een vurig ZFC’er. Hij was ook een goed sportvisser, maar is in de Zaanstreek bek­end gewor­den door zijn tekenin­gen van oude wonin­gen.
Het was een oude wijk en ik was, samen met Jonge­jans de melk­boer, de eni­gen die een auto en een tele­foon had­den. Als iemand moest bevallen kwa­men ze bij ons of we mevrouw De Graaf, de ver­loskundige wilde bellen. Tegen­over ons woonde een hart­patiënt en er lag een lijn­tje naar de buur­man en als er wat was kwam de buur­man naar ons toe om dr. Tim­mer te bellen. Dr. Tim­mer gaf die mevrouw dan een spuitje en moest dan wachten hoe het uitwerkte en dan zat hij bij ons koffie te drinken, mid­den in de nacht.

BerendvdW7Op een zonda­gavond komt moeder Van Kralin­gen langs of ik met zoon Bertje even naar het zieken­huis wil en daarna bracht ik hem weer terug. Jaren later kom ik Bert en z’n vrouw tegen, we drinken wat en bij het afreke­nen zegt Bert, “Ome Berend, dat heb je nog tegoed van toen je me naar het zieken­huis hebt gere­den”. Dat is mooi hoor, hij was het niet ver­geten.
De winkel is overgenomen door Ger­rit Schoen. Ben ik niets aan te kort gekomen, keurig afge­han­deld. Ik had er de leeftijd voor om ermee te stop­pen. Daarna heb ik 11 jaar bij de afdel­ing Bevolk­ing van de gemeente als kassier gewerkt.

ZFC
Miss­chien wel het aller­be­lan­grijk­ste wat hij over ZFC kan zeggen is dat hij zijn vrouw Aagje Mei­jns er heeft leren ken­nen. Ze was Wormerveerse en kon goed zin­gen. Dat deed ze o.a. bij QSC. Dus via het voet­bal heeft Berend haar leren ken­nen.
Hij speelde bij de selec­tie van ZFC. Speelde meestal bij het Tweede, maar zat regel­matig op de bank bij het eerste en viel ook in. Met Dirk Kuiper, Toon­tje van Dijk, Jan Roos, Rudi Michel, Bobby Prijs, Hen­nie Dijk­stra, Piet de Boer, Ben Kabel, Lou de Graaf, Jan Plekker. ZFC had ook goeie train­ers en een aan­tal Engelsen zoals Bolling­ton, Hamil­ton, ook wel ‘Duke’ genoemd.
BerendvdW8Achter­ste rij v.l.n.r.: Bram van Splun­teren, Han de Jong, ?, Jan Dil, Ger­ard Thesing. Tweede rij v.l.n.r.: Koele­maij, Ed Voge­len­zang, Beren v.d. Weide, Ben Cor­nelis­sen, Henk Jong­bloed. Voor: Kri­jne, ?, Piet Doets.

Berend herin­nert zich nog een ver­gader­ing bij Theo Smit die een zaak op de hoek van de Savornin Lohmanstraat had. Daar tegen­over had je een bakker en daar boven woonde Theo Smit waar ze een ver­gader­ing had­den met de selec­tie. Van Asten was toen trainer en die vroeg aan Jan Plekker wat hij van de besprek­ing vond, maar Jan had alleen maar naar de boekenkast van Smit zit­ten kijken. Jan had door geleerd, weet je. ZFC had veel goeie keep­ers zoals Hen­nie Dijk­stra, Piet de Boer, Ben Jacket (poli­tieagent). Een hele groep is later naar Alk­maar ‘54 gegaan; een ramp voor ZFC. Dat werd ze wel kwal­ijk genomen dat ze voor een paar cen­ten naar Alk­maar gin­gen, maar die cen­ten kon­den ze best gebruiken in die tijd.


Na de train­ing ging de selec­tie naar de Won­der­tent en dan besprak de trainer hoe er gevoet­bald moest wor­den. En op zondag was het de snoeptent. Ouwe Koch die liep in de rust met zo’n blad met snoep voor z’n buik.
Maar voor ZFC voet­balde hij bij Verkade. Daar voet­balden al drie broers van hem in Verkade 1, hij nog als aspi­rant met trainer Piet Hoog­moed. Op de velden van Verkade aan de Provincialeweg.


BerendvdW9ZFC ter­rein Westzanerdijk

Deze ome Piet vertelde aan z’n broers dat ze hem eigen­lijk naar ZFC moesten laten gaan. Dat was nogal wat; naar het grote ZFC op z’n veer­tiende. In een ‘Groen­tje’ een voet­bal­blad van de provin­cie Noord-​Holland, staat zijn over­gang naar ZFC nog vermeld.

BerendvdW11Onder de uit­sla­gen van 5 mei 1935 staat:
Voet­bal was erg belan­grijk. Er was ook niet veel meer om te doen. Je werkte, trainde en speelde de wed­stri­j­den. En zater­da­gavond ging je dansen.

Jeugdw­erk
Berend heeft ook veel jeugdw­erk gedaan. Bij ZFC, maar ook op de haven bij de speel­tu­in­v­erenig­ing. Organ­iseerde tuin­feesten, zorgde voor de tombola. Leg­den we een vloer neer en had­den we een dansavond. Ik vond het heer­lijk om te doen. Ik hoor wel eens gekanker op de jeugd, maar dan vraag ik altijd of ze zelf wat voor de jeugd hebben gedaan. Voet­balv­erenigin­gen hebben geen jeugdlei­ders meer; mensen hebben er geen tijd meer voor.
Bij de reünie van de speel­tu­in­v­erenig­ing kwam ik kinderen van toen tegen en dan zie je dat ze al oma zijn. Het was hart­stikke leuk, zoveel mensen weer gezien.

Hij is later nog elf­tallei­der bij Zaan­lan­dia en Zil­ver­meeuwen geweest. Daar zaten goeie train­ers, denk maar aan Co Adri­aanse, daar heb ik vier jaar mee samengew­erkt. Maar bij al die clubs gaat alles nu via de com­puter en die heb ik niet dus hoor je niks meer, dat is niet leuk voor oud­eren die geen com­puter hebben.

BerendvdW10Co Adri­aanse
In z’n woonkamer hangt een brief, ingeli­jst met foto van trainer Co Adri­aanse, waarin hij Berend bedankt voor de mooie jaren bij Zil­ver­meeuwen. Hij eindigt de brief met: ‘Berend, ik hoop dat je nog lichamelijk fit bent en je goed voelt. Je bent altijd welkom bij mij. Aan jou heb ik toch veel te danken in de begelei­d­ing naar de top! Met vrien­delijke groet, Co’.

Zo af en toe als Adri­aanse bij AZ gaat kijken haalt hij Berend op om samen naar de wed­strijd in Alk­maar af te reizen.

N.B. Berend van der Weide * 22 april 1921 + 27 feb­ru­ari 2020.

Joomla tem­plates by a4joomla