Zaanse Verenig­ing voor Vreemdelin­gen Ver­keer.
_{Van onze redac­tie, Ruud Meijns}

In gesprek met Kees Kop­penol:
In de jaren ’60 ston­den werkgev­ers voor de school met de vraag of je bij hen kwam werken. Ik koos voor Pieter Schoen. Nou dat was wat die mensen op zo’n kan­toor. Hoe die met elkaar omgin­gen, ik heb m’n ogen uit­gekeken. Ik was jong­ste bedi­ende op de afdel­ing Export en Expe­di­tie. Lange orders uit­tikken, op een sten­cil zetten en die bracht ik de fab­riek rond. Ik kwam overal, dat was wel heel mooi.

Ik heb er drie jaar gew­erkt en toen kwam de Dien­st­plicht. Een werkgever was toen nog ver­plicht om je na 18 maan­den weer terug te nemen. Ik koos ervoor niet terug te gaan, maar om bij Bergmann in Ams­ter­dam te sol­liciteren. Dat had ook met het salaris te maken, want dat was in Ams­ter­dam stukken hoger. Bergmann was een reisor­gan­isatie en ik kreeg de ver­ant­wo­ordelijkheid voor het inkomende toerisme. Groepen of per­so­nen door gid­sen laten ophalen van Schiphol. We boek­ten de hotels, de excur­sies e.d.. Onze rond­vaart­boten lagen aan de Prins Hen­drikkade. Dan heb je het van mei tot novem­ber erg druk, hoewel met de aantrekkende economie werd het het hele jaar druk.

Je kri­jgt wel mensenken­nis, hoe je met ontevre­den klanten moet omgaan, zodat ze toch weer tevre­den weg gaan. Maar ook bij­zon­der­he­den zoals Amerika­nen gin­gen toen, eind jaren ’60, nooit indi­vidueel op stap veel te bang dat ze in een ver­keerde buurt terecht kwa­men. Dat praatte je ze niet uit het hoofd. Azi­aten gin­gen ook altijd in groepen. Tegen­wo­ordig zie ik ze met een huur­fi­ets naar de Zaanse Schans fiet­sen, dus er is wel wat veran­derd. Voor Bergmann ben ik in 1971 nog zes weken naar de V.S. geweest; de oost­kust waar veel van onze con­tacten zaten. Mijn baas zei, “ga maar eens ken­nis­maken met de mensen waar je zoveel con­tact mee hebt”. Ze waren erg behulpzaam en waarschuw­den me om niet naar bepaalde plekken te gaan en vooral mijn hoteldeur goed op slot te doen. New York was ’s avonds nog onveilig. Dat kende ik in eigen land niet

In Ned­er­land doe je in dit werk erg veel con­tacten op o.a. met de VVV, dus ook met de VVV in Zaan­dam. Daar was dhr. Dick Breeuwer toen directeur. Die kende ik wel want ik leverde in m’n jonge jaren voor de slagerij van mijn vader vleeswaren af voor de Waakza­amheid. Boven­dien had ik met de jon­gens van Breeuwer op school gezeten.

Toen Breeuwer ziek werd, stelde hij voor dat men mij zou vra­gen als zijn opvol­ger. Daar heb ik nog wel even over moeten nadenken maar de knoop door gehakt en ben bij de VVV in novem­ber 1976 van start gegaan. Tot de samen­voeg­ing van de Zaange­meen­ten tot Zaanstad had elke plaats zijn eigen VVV-​kantoor.

Het kan­toor van de Zaanse VVV was toen geves­tigd in het pand Sta­tion­sstraat 89B

Laat ik zeggen dat ik in een wat bedaarde organ­isatie terecht kwam. We waren een VVV-​kantoor, dat wil zeggen, een VVV met een lan­delijke func­tie. Daar waren er 76 van in het land. Het kan­toor was een woon­huis, Sta­tion­sstraat 89b en er waren drie per­son­eel­sle­den. De dames had­den overal posters opge­hangen met als resul­taat dat je van buiten niet naar bin­nen kon kijken; dat was niet erg uitn­odi­gend. Dat was ik niet gewend vanuit Ams­ter­dam.

Ik begon eind 1976 en het jaar erop bestond onze VVV 50 jaar, opgericht in 1927, dus dat moest gevierd wor­den. De opricht­ing in 1927 was vooral gericht op het oph­ef­fen van de tollen in de Zaanstreek. Vrij ver­keer in de streek. We hebben toen een feestelijke rit met Old­timers geor­gan­iseerd in samen­werk­ing met een grote lan­delijke old­timer­sclub. Er was een verza­melpunt waar iedereen de wagens kon bewon­deren en die eigenaren trokken met hun wagens de hele Zaanstreek door en ze kwa­men door aller­lei plekken waar die tollen ooit geweest waren. En in Zaandijk had­den we een tol neergezet, want dat was de laat­ste tol die werd opge­heven.

Naast een alge­meen infor­matiepunt was het ook zaak om eigen inkom­sten te organ­is­eren. We had­den een eigen cadeaubon; de Zaanse VVV-​bon. In het begin was dat nog een open bon waar het bedrag op inge­vuld moest wor­den met de typema­chine. Daar zijn we toen wel vanaf gestapt. De bon zelf was een goede inkom­sten­bron. Denk maar aan al die bedri­jven die met jubilea, oud– en nieuw­jaar voor hun werkne­mers een bon inkochten. Vanuit de lan­delijke organ­isatie werd dat idee overgenomen zodat er een Nationale bon ontstond. Dat viel voor ons niet vol te houden, want ook in de Zaanstreek kwa­men werkne­mers uit alle delen van het land en onze bon was alleen in de Zaanstreek in te wis­se­len. Wij stapten dus over naar de lan­delijke VVV-​bon.

Folk­loredag
De VVV organ­iseerde op de Zaanse Schans de jaar­lijkse ‘Folk­loredag’. Dat is een behoor­lijke organ­isatie want de kra­men moet je bestellen, deel­ne­mers uitn­odi­gen die de oude beroepen doen, ver­gun­nin­gen aan­vra­gen. Daar was altijd heel veel belang­stelling voor. Het stond vol met kra­men en meestal had­den we bij het Glop de West­za­anse Boerenkapel. Dat was een behoor­lijke klus.

Die folk­loredag was een bestaand iets, maar toch moet je telkens vernieuwen en iets toevoe­gen. Er waren heel veel din­gen waar mensen kon­den kijken, zoals bij de beeld­sni­jder of het weven. Die mensen waren de hele dag in touw en die wer­den inge­hu­urd. Maar die wer­den steeds duur­der en de mensen die er ston­den om te verkopen moesten ons betalen. En zolang dat om het even was is het prima. Op een zeker moment was o.a. de smid overleden, de kun­stknip­ster gestopt. Maar het gold ook voor andere oude ambachten; alle­maal oud­ere mensen. Dan moet je toch wat nieuwe zaken bren­gen.

Je bent pas klaar met zo’n dag als de dag zelf voor­bij is. Ik heb soms, vooraf­gaand aan de dag, tot ’s nachts zit­ten werken om alle deel­ne­mer­sli­jsten op orde te kri­j­gen, alles ging toen nog met de hand. Een dag voor het begin kwa­men er afberichten en mutaties en dan wil je op de dag zelf toch cor­recte lijsten hebben.

We hebben jaren ook tij­dens dat week­end rond­vluchten geor­gan­iseerd met een Fokker Friend­ship van de KLM. Een mooi toes­tel met de vleugels boven de grote ramen.

We deden twaalf vluchten in dat week­end; elke dag zes en het vlieg­tuig zat vol. De mensen gin­gen per bus van Helling­man en een gids vanaf de Schans naar Schiphol en vlo­gen dan in een half uurtje in een lus over de Zaanstreek. Voor velen was het hun lucht­doop.

Maar ook daar veran­der­den zaken. De con­t­role op Schiphol werd strenger, mensen gin­gen meer vliegen zodat het nieuwtje er wel af was. En de Folklore-​dag hebben we maar Jaar­feest genoemd omdat er steeds min­der ambachten waren.

De Sta­tion­sstraat
Het kan­toor in de Sta­tion­sstraat had met het NS sta­tion in de buurt een goede aan­loop. Met de komst van het nieuwe sta­tion op een andere plek werd het wel erg stil. Boven­dien werd het buurtje, het Noord­sche Bos ges­loopt en moesten we naar een andere locatie omzien.

Gelukkig kre­gen we hulp van de heer Kan, die van de palen. Op de Gedempte Gracht stond naast zijn eigen huis een pandje op nr. 70 waar­voor hij ons wel als huur­ders wilde hebben. Daar is toen behoor­lijk aan ver­bouwd en zo kwa­men we op een toplo­catie te zit­ten met een voort­durende stroom mensen. Het huis dat er ooit stond is onherken­baar veran­derd. Een nieuwe voorgevel met de VVV-​letters erin ver­w­erkt. En ook bin­nen werd er ruimte gecreëerd.

Een VVV-​kantoor was voorheen toch vooral ook een infor­matiepunt van hoe laat de boot naar Texel ging en hoe laat de Eftel­ing open ging. En voor chauf­feurs die de weg zochten. Duinkaarten (Jaarkaarten) wer­den ook veel verkocht aan mensen die een dagje naar de duinen gin­gen of bezoek­ers van Bakkum. Die infor­matie kon je langza­mer­hand alle­maal op inter­net te vin­den.
Een directeur van de VVV is ook een soort duizend­poot bin­nen de gemeentes. Aller­lei organ­isaties waar je mee te maken hebt vra­gen je voor een bestu­urs­func­tie. Dan moet je natu­urlijk wel keuzes maken en dicht bij je taak bli­jven. Maar door al die con­tacten weet je wel wat er aan de hand is en wie je moet hebben om iets voor elkaar te kri­j­gen.

Zaanse Schans
De Zaanse Schans ligt bij Zaandijk, maar op het grondge­bied van Zaan­dam. In de reis­gid­sen stond dus ‘Zaanse Schans – Zaan­dam’. Bezoek­ers uit bin­nen– en buiten­land vol­gden de bor­den richt­ing Zaan­dam en beland­den dus in het cen­trum en kwa­men met rood aan­gelopen hoof­den in ons kan­toor op de Gedempte Gracht.

Dus ben ik met de ANWB gaan praten of ze dat op hun bor­den aan kon­den geven; dat kon niet. Ik heb ze laten zien dat de Keuken­hof die maar 7 weken per jaar open is er wel op stond. Daarna kon het wel en moest een andere ver­meld­ing op hun bor­den 24.000 gulden gaan kosten. Op de Schans zelf had­den ze er wel oren naar maar er geen cen­ten voor over. En na ver­loop van tijd toen de ANWB de bor­den weer eens moest vernieuwen stond het er ineens op. Kostte niets.

De directeuren van VVV-​kantoren kwa­men maan­delijks ergens in het land bij elkaar voor een ver­gader­ing. Ook door deze con­tacten in de lan­delijke organ­isatie leer je mensen en ideeën ken­nen. Je hoort en ziet hoe anderen het doen en dat stim­uleert weer. Ik weet nog dat we zo’n boekje met de plat­te­grond van de Zaanstreek had­den, de ‘Zaanat­las’ met diverse kaart­jes die je wel telkens moest omslaan. Toen in de gemeente nieuwe wijken wer­den gebouwd moesten we steeds weer kaart­jes van Poe­len­burg, Pelder­sveld, Plan Kalf etc. in dat boekje toevoe­gen. Toen ben ik gaan praten met de kaarten­maker Falk­plan en zo is er een kaart van Zaan­dam gekomen met achterop een index. Daar loop je tege­naan en dan probeer je daar iets op te vin­den en kre­gen we weer wat eigen inkom­sten. We kre­gen van de gemeente een kleine sub­si­die maar je was ver­plicht om eigen inkom­sten te ver­garen.

We waren ook het punt voor de kaartverkoop van con­certen en daar kre­gen we ook een per­cent­age van. Dus als je dan 400 kaarten voor het con­cert van David Bowie of The Rolling Stones verkocht tikte dat lekker aan. Ja, dan moest je echt aan­poten hoor als er zo’n rij voor je deur stond.

We had­den zelfs beveiligers aan de deur en die liepen met ons mee als we naar de bank moesten om de inkom­sten weg te bren­gen.

We organ­iseer­den in die tijd echt van alles: van fiet­stochten, vaar­tochten om vogels te bek­ijken, wan­del­tochten. Kerkepad waar­bij ver­schil­lende kerken bezocht wer­den en in trek bij orgel­liefheb­bers. We hebben in dat kader ook aan TV-​uitzendingen meegew­erkt.

De ANWB organ­iseerde de Lan­delijke Fiets­dag en dan maak­ten wij hier weer een route voor ons gebied, samen met Le Cham­pion. En met de Zaanse Molen deden we de Zaanse Molendag. Zaan­dam heeft ook de Czaar Peter­feesten gehad en dan heb je weer over­leg met de gemeente en de onderne­mers. Ik zat, vanuit mijn func­tie als sec­re­taris, ook bij het City Cen­tre over­leg.

Bij de Open Mon­u­mentendag hebben we in het begin inzet moeten ple­gen om mon­u­menten, dan wel de eigenaren ervan, te over­tu­igen om mee te doen. Ik zat in het organ­is­erende comité en bij som­mi­gen moest je echt praten als Brug­man. Aan­vanke­lijk was de belang­stelling nog niet zo groot, maar nu zijn er duizen­den mensen op pad tij­dens die dag.

Het AD (Alge­meen Dag­blad) organ­iseerde jaar­lijks aller­lei onder­zoeken naar bijv. de beste har­ing­tent. Maar ze deden ook onder­zoek bij VVV-​kantoren met mys­ter­ie­gas­ten. Ze keken dan naar vrien­delijkheid, tal­enken­nis en dat soort zaken. Ze schreven brieven die beant­wo­ord moesten wor­den. Daar hebben we 1 keer bijges­taan en kre­gen een zeven en een half; niet slecht dus. Dien­stver­len­ing en klantvrien­delijkheid waren heel belan­grijk. Je kunt dan geen per­soon­lijke voor– of afkeur laten meespe­len. We hebben bij een ander mysterie-​guest onder­zoek een keer duizend gulden gewon­nen.

Grote VVV’s
Voor een VVV-​informatrice was er een MBO-​opleiding die door het lan­delijk buro was opgezet. Ik heb zelf nog wel lessen ver­zorgd bij die oplei­d­ing. Ook in Haar­lem nog wel een dag ver­zorgd.

De lan­delijke VVV-​organisatie, de ANVV telde een paar hon­derd leden; lokale VVV’s die alleen infor­matie gaven over het eigen gebied. Er waren regionale VVV’s die over de eigen streek info ver­strekken en dan de VVV-​kantoren met info over het hele land. Om slag­vaardi­ger te zijn wilde de ANVV per provin­cie slechts vier of vijf grote, samengevoegde VVV’s over­houden. Dat betek­ende voor de Zaanse VVV aansluiten bij Ams­ter­dam of Alk­maar.

Per­soon­lijk had Alk­maar mijn voorkeur, maar zake­lijk gezien was Ams­ter­dam de beste keuze omdat zij de lever­ancier zijn van onze toeris­ten. Maar bij dat samen­gaan wilde Ams­ter­dam de directeurs­func­tie niet meen­e­men dus kwam ik bij de gemeente terecht en werd toegevoegd aan Economis­che zaken, waar toerisme onder valt, maar gede­tacheerd vanuit de Zaanse Schans. Dat had alle­maal met pen­sioen­rechten te maken. En zo kwam ik met 1 jan­u­ari 2002 op het Ban­nehof te zit­ten. Bij m’n pen­sioen vroe­gen ze of ik er nog een jaartje aan vast wilde plakken om wat mensen in te werken.

Die over­name door Ams­ter­dam is voor het belang van het kan­toor van de Zaanse VVV niet goed geweest. Na een paar jaar stopte Ams­ter­dam al met het kan­toor, dat von­den ze veel te duur. Toen was er geen VVV meer in Zaanstad. Maar de gemeente vond uitein­delijk toch dat er wel een infor­matiepunt moest komen en dat kwam in een paviljoen op de Gedempte Gracht te zit­ten bij Stadsvoor­licht­ing en nu is er het winkeltje bij het gemeentehuis.