Panorama zaandam by Tilemahos Efthimiadis

Jaap Kaal (18931960)

jaap kaal1Jaap Kaal werkte gedurende ruim vier decce­nia aan een intens oeu­vre, waarin hij zocht naar de kern van de zicht­bare werke­lijkheid.
Hij exper­i­menteerde met de fun­da­menten van de schilderkunst: lijn, vlak en de materie van oliev­erf of hout­skool.
Op eigen­zin­nige wijze com­bi­neerde hij deze exper­i­menten met dat­gene wat hij van Rem­brandt, Per­meke, Modersohn-​Becker, Van Gogh en Picasso had geleerd.

jaap kaal2Karak­ter­istiek voor zijn land­schap­pen, pro­tret­ten en stillevens zijn een rad­i­cale sober­heid inzake vorm en kleur, een gerichtheid op het con­struc­tieve in plaats van op het pit­toreske en een ver­stilde expressiviteit.

De mono­grafie over Jaap Kaal is het resul­taat van nieuw onder­zoek naar leven en werk van de kun­ste­naar. Paul Op de Voul, musi­coloog en samen­steller van het boek, schreef het biografis­che gedeelte.
De essay over het werk zijn van de hand van kun­sthis­torici Lies Netel en Henk Hei­j­nen.
Het boek bevat een hon­derd­tal foto’s van schilder­i­jen, gouaches, tekenin­gen en etsen uit alle peri­odes van het oeuvre.

jaap kaal3
Een schilder in dialoog met de tra­di­tie
Paul Op de Coul (red.), Lies Netel, Henk Heijnen

Waarom is die man niet beroemd?”, riep Armando uit toen hij twee jaar gele­den voor het eerst werk van Jaap Kaal onder ogen kreeg. Inmid­dels is de heront­dekking van deze schilder in volle gang: in 2008 en in het voor­jaar van 2009 vin­den ten­toon­stellin­gen plaats en in augus­tus 2008 ver­schi­jnt een mono­grafie over de kun­ste­naar.
Jaap Kaal werkte gedurende ruim vier decen­nia aan een intens oeu­vre, waarin hij zocht naar de kern van de zicht­bare werke­lijkheid. Hij exper­i­menteerde met de fun­da­menten van de schilderkunst: lijn, vlak en de materie van oliev­erf of hout­skool.
Op eigen­zin­nige wijze com­bi­neerde hij deze exper­i­menten met dat­gene wat hij van Rem­brandt, Per­meke, Modersohn-​Becker, Van Gogh en Picasso had geleerd. Karak­ter­istiek voor zijn land­schap­pen, portret­ten en stillevens zijn een rad­i­cale sober­heid inzake vorm en kleur, een gerichtheid op het con­struc­tieve in plaats van op het pit­toreske en een ver­stilde expres­siviteit. Zoals kun­st­criti­cus Dolf Welling in 1956 naar aan­lei­d­ing van een exposi­tie in Rot­ter­dam schreef, wil Jaap Kaal „het voor hem betekenisvolle uit de buiten­wereld puren en vereen­voudi­gend vat­baar maken.
Zo is zijn schilderen een soort mediteren: zijn doeken zijn par­ti­c­uliere iko­nen.„
De mono­grafie over Jaap Kaal is het resul­taat van nieuw onder­zoek naar leven en werk van de kun­ste­naar. Door een grondige inven­tarisatie van zijn werk in par­ti­c­ulier bezit, in musea en in de nalaten­schap is het gehele oeu­vre te overzien en ontwik­kelin­gen waar te nemen die eerder niet waren opge­merkt. Het biografis­che onder­zoek heeft veel onbek­ende gegevens opgeleverd, zoals over de jaren die de jonge Jaap Kaal door­bracht in het Weeshuis in Zaandijk, over zijn werk als tech­nisch teke­naar bij Machine­fab­riek Duyvis en over zijn uitein­delijke keuze voor het zelf­s­tandig kun­ste­naarschap.
De samen­steller van het boek Paul Op de Coul, die in zijn jeugd de schilder goed kende, schreef het biografis­che gedeelte.
De kun­sthis­torici Henk Hei­j­nen en Lies Netel belichten het werk tegen de achter­grond van de Zaanse artistieke con­text en de inter­na­tionale ontwik­kelin­gen in de beeldende kunst van de twintig­ste eeuw.
De uit­gave bevat een hon­derd­tal foto’s van schilder­i­jen, gouaches, tekenin­gen en etsen.
Het boek werd op 30 augus­tus 2008 aan de weduwe van de schilder gep­re­sen­teerd bij de open­ing van de gelijk­namige ten­toon­stelling (30 augus­tus t/​m 5 okto­ber 2008) in het Molen­mu­seum in Koog aan de Zaan. De exposi­tie toonde een rep­re­sen­tatieve keuze uit het oeu­vre van Jaap Kaal, dat tussen 1915 en 1960 tot stand kwam. Een aan­tal werken is nooit eerder geëx­poseerd.
In het voor­jaar van 2009 was omvan­grijke tweede ten­toon­stelling te zien zijn in Museum Hen­ri­ette Polak in Zut­phen.
De mono­grafie en de ten­toon­stellin­gen zijn ini­ti­atieven van de in 2006 opgerichte Sticht­ing Jaap Kaal.
Voor meer infor­matie zie: Sticht­ing Jaap Kaal

Joomla tem­plates by a4joomla