De argeloze jaren
De verborgen verhalen van mijn schooltijd aan het Zaanlands Lyceum
Van onze redactie: Olga Meijns
Ton Oosterhuis vertelt over zijn jeugd van voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Hij woonde destijds in de Westzijde en bezocht daar ook het Zaanlands Lyceum.
Hij beschrijft leerlingen en leraren die hij heeft gekend in die tijd. Sommigen zaten hij hem in de klas en anderen niet. Van sommige leraren heeft hij zelf les gehad en van anderen vertelt hij over wat hij van hen wist. Het mooie is dat hij van alle beschreven mensen aanvullingen op zijn eigen herinneringen heeft kunnen maken doordat later veel meer over die mensen en de gebeurtenissen bekend is geworden. Gebeurtenissen waarvan hij in die tijd zelf geen notie van had. Vandaar de titel van het boek: De argeloze jaren met als subtitel: De verborgen verhalen van mijn schooltijd aan het Zaanlands Lyceum.
Omdat het oorlogstijd was betreft hij vaak heftige gebeurtenissen waarvan de schrijver al dan niet besef had.
Het verhaal leest als een trein.
Ook al is de schrijver van een andere generatie, als je zelf in dat gebouw les hebt gehad gaat alles meer leven.
Enkele van de genoemde leraren gaven ook nog begin zestiger jaren daar les.
Namen van sommige leerlingen doen ook belletjes rinkelen: de volgende generaties met die achternamen bezochten ook weer het Zaanlands Lyceum.
Er wordt veel duidelijk en veel is herkenbaar, mooi omschreven. Zoals de constatering dat de vriendschappen uit je vroegste jeugd beperkt werden tot de straten in de buurt van je huis waar je speelde. Daarbuiten kwam je niet.
Aan het eind van het boek (blz 149) benadrukt de schrijver dat in die oorlogstijd de werkelijkheid was dat alles gewoon doorging: het voetballen, het bioscoopbezoek, het luisteren naar de radio, het met vakantie gaan op de fiets.
De constatering dat je op het moment dat iets gebeurt, je daar geen weet van hebt (hoewel je de opwinding van dat er iets gebeurt wel voelt) en dat pas later duidelijk wordt wat er precies aan de hand was, is op elke periode in de geschiedenis toepasbaar.
Zoals de schrijver zelf zegt: citaat: Het deed me beseffen hoe weinig we meestal weten van de werkelijkheid om ons heen. Dat gold zeker voor een puber in oorlogstijd, maar is het ook niet waar voor de waarheden die we dagelijks menen te herkennen? Daarachter leven altijd de verborgen verhalen die toekomstige historici zullen onthullen. Voor tijdgenoten rest alleen gepaste bescheidenheid. Einde citaat.
Auteur: Ton Oosterhuis
Uitgeverij: Elikser 1e druk 2014
ISBN: 9789089546241