Geschiedenis van de Zaanstreek
Door: Ruud Meijns
Op 8 november 2012 is de ‚Geschiedenis van de Zaanstreek’ verschenen. Een uitgave in twee delen die alle aspecten van onze Zaanse geschiedenis behandeld. De geschiedenis wordt vertelt in 26 hoofdstukken die elk een bijzonder onderdeel van deze geschiedenis vertelt.
Het is fascinerend om te lezen dat in de IJzertijd (700 – 500 v.chr.) zich ten westen van Assendelft en Krommenie mensen vanuit de duinstreek zich vestigden. Ze trokken daar weg vanwege de droogte en vanwege hetzelfde feit begon het in onze moerasachtige streek wat droger te worden. Water is vanaf het begin onlosmakelijk met onze streek verbonden geweest. Door af te wateren wist men in het begin van de jaartelling de grond droger te krijgen en te houden en nu in onze tijd gaat men de sluis te Zaandam vergroten om het scheepvaartverkeer beter te laten verlopen.
Zo rond het jaar 1000 vestigden zich in onze streek permanent mensen. Vanuit Haarlem begon men met het ontginnen van het land voor de akkerbouw. Het is niet mis geweest wat men voor een werk heeft moeten verzetten om de voeten droog te houden. Zo rond de vijftiende eeuw moest men, gedwongen door de omstandigheden van het land overgaan op de veeteelt. De graaf van Holland had het gezag en via hem ontstond een bestuurscultuur die voor verdere ontwikkelingen zorgden. Het graafschap Holland heeft veel strijd moeten leveren zoals tegen de Friezen en de Spanjaarden. De Zaanstreek heeft daar ook haar portie van mee gekregen.
Immigratie is van alle tijden en de Zaanse geschiedenis zit er vol van. Lutheranen uit Duitsland, de komst van de Artillerie Inrichting uit Delft, Molukkers uit Indië tot en met de Turken en Marokkanen die onze industrie kwamen versterken.
Amsterdam, die grote stad, is gebouwd op palen enz., .….….en in de nabijheid lag de Zaanstreek. De economische band tussen de twee gebieden is altijd groot geweest. De handel vond voornamelijk over het water plaats en door verbeteringen van het waternetwerk kon die wisselwerking groeien. In de 17e eeuw kreeg de Zaanstreek een voorname functie in de verwerking van Noors hout. De beperkte ruimte binnen Amsterdam voor molens was een reden om in de Zaanstreek houtzaagmolens te plaatsen. Later ging men hier voor eigen rekening molens bouwen.
Maar ook de bleekerijen in Oostzaan, beschuitindustrie in Wormer bloeiden dankzij de nabijheid van Amsterdam. Beroemd werd de Zaanstreek vanwege de scheepsbouw, papierindustrie en de zeildoekweverijen.
De Franse tijd, het geloof, over de het leven op de vele paden die de Zaanstreek rijk was, over de industrie en de werkers daarin, over hoe rood de Zaanstreek nu eigenlijk wel was en ja, tenslotte ook de komst van Zaanstad, de samenvoeging van de afzonderlijke dorpen. Het is een prachtige verzameling van onderzoeken en verhalen uit onze geschiedenis.
Het is geen uitgave die je achter elkaar uitleest. Pak het zo af en toe op en lees weer een hoofdstuk of blader er in om de vele illustraties te bekijken. Hoewel er al veel over de geschiedenis van de Zaanstreek is geschreven is het een prestatie van formaat te noemen dat deze twee dikke delen zijn verschenen.
Initiatiefnemer van deze uitgave:
Stichting Uitgeverij Zaans Erfgoed.
ISBN 978 90 400 0754 5 NUR 693 — Deel I
ISBN 978 90 400 0787 3 NUR 693 — Deel II
Uitgeverij WBooks
www.wbooks.com
i.s.m. Stichting Platform Zaanse Geschiedschrijving.
Onder eindredactie van Eelco Beukers en Corrie van Sijl