Huis­jes van Bruynzeel
_{door Ruud Mei­jns}

We ken­nen de keukens van Bruynzeel, de pot­lo­den van Bruynzeel, de deuren en kas­ten van Bruynzeel. Maar wist u dat Bruynzeel ook kant en klare bun­ga­lows leverde. Niet hier in Zaan­dam of in Hol­land, maar in Suri­name.
De firma Bruynzeel kreeg in 1947 een hout­con­cessie van 500.000 hectare, genoeg om er ook een fab­riek ter ver­w­erk­ing op te bouwen.

De Bruynzeel Suri­name Hout­maatschap­pij was een feit.

Het was Wout Bruynzeel die vanuit Ned­er­land een model had meegenomen voor een te bouwen volkswon­ing. Kees Tem­pelaar, één van zijn medew­erk­ers, wist uit ervar­ing dat dit model niets kon wor­den. Er ston­den in Suri­name al genoeg van dit soort huis­jes. Hierop nodigde Bruynzeel hem uit met een voors­tel te komen.
Dat voors­tel kwam er. Wat Bruynzeel wilde was, met de Tweede Werel­door­log in gedachten, een vorm van nood­won­ing te bouwen die overal ingezet kon wor­den. In 1953 met de Water­snoodramp bleek dat maar al te waar te zijn. Maar ook in het Caraïbisch gebied met al haar krachtige stor­men, bleek deze vorm van snelle won­ing­bouw goed van pas te komen. Het waren bouw­pakket­ten die met enige vak­lieden snel in elkaar wer­den gezet. Daar­naast bleek het voor de gewone man een betaal­baar alter­natief te zijn voor alle vor­men van zelfbouw.

Een mod­el­won­ing stan­daard hoog

De eerste wonin­gen kwa­men in de jaren ’50 tot stand. Er waren vele vari­anten, vol­gens het boek van Janssens ruim 30, van klein tot groot en zeer groot, met of zon­der veranda. De wonin­gen wer­den in Suri­name door plaat­selijke aan­nemers in elkaar gezet. Bij grotere pro­jecten zoals hele nieuw­bouwwijken wer­den grote com­bi­naties ingezet. De wonin­gen deden het niet alleen in Suri­name goed. Overal in het Caraïbis­che gebied kan men nu nog de wonin­gen van Bruynzeel vin­den.
Met Bruynzeel in Suri­name liep het niet goed af. In 1975 ging het bedrijf voor de helft over in han­den van de Suri­naamse over­heid. Met de burg­eroor­log in Suri­name kwam de fab­riek stil te liggen en toen was het einde nabij.
Eén der geïn­ter­viewde oud-​werknemers zegt: “Zo jam­mer, er is niks van over, de hele fab­riek is kapot, je gaat huilen als je het ziet.”.

Bron: ‘Bruynzeel­wonin­gen in Suri­name – met herin­ner­in­gen van Kees Tem­pelaar, Karolien Janssens, Marte Wierenga en Dirk Laporte.
De foto’s zijn van Kees Tempelaar.