Siem Meijn — Bewon­ersv­erenig­ing Vissershop

_{Van onze redac­tie, Ruud Meijns}

Het begon alle­maal rond 1981/​82, toen we hoor­den dat Kok ging uit­brei­den. Het was nog geen verenig­ing, we zijn begonnen met een commissie.

Kolen­boer Kok zat al heel lang op de Bleek­ersstraat en naast kolen deed hij ben­zine, dieselolie en op een gegeven moment kwam er gas. En voor alles was een ver­gun­ning van de gemeente. Ze had­den een los­plek in een oude garage en er kwam een joekel van een vracht­wa­gen, 40 ton, om te lossen. Maar ze had­den daar een brandje gehad, 4 regelt­jes in de krant en dat geval­letje zijn we gaan uit­zoeken. Viel alle­maal wel mee vond men, maar het was wel in een woon­wijk, vlak bij een school met een paar hon­derd kinderen.

Met begelei­d­ing van het buurthuis hebben we een com­missie opgericht. We kwa­men er ook achter dat er bij Kok een gas­tank stond van 8000 liter op houten schra­gen, met goed­keur­ing van de gemeente. We zijn gaan onder­zoeken wat de gevol­gen waren geweest als dat ‘brandje’ zich had uit­ge­breid. We zochten con­tact met TNO, maar die moesten we betalen en geld had­den we niet. Die ver­wezen ons naar de Tech­nis­che Uni­ver­siteit van Delft want die gebruik­ten dezelfde meth­odes voor onder­zoek. Foto: Firma Kok Bleekersstraat.

Dat onder­zoek van die stu­den­ten uit Delft naar de gevol­gen van een brandje in de nabi­jheid van zo’n tankwa­gen gaf als resul­taat dat een groot deel van het Vis­ser­shop zou wor­den weggevaagd. Er zou uit een explosie een vuur­bal ontstaan die zelfs de Zaan zou over­steken. Ook de Zuid­dijk en de Vijfhoek zouden pijn lij­den. Toen we de resul­taten bij de gemeente aan­brachten, kon men er niets mee doen omdat wij, als com­missie, geen rechtsper­soon waren. Daarop hebben we in 1984 een bewon­ersv­erenig­ing Bleek­ersstraat – Zuid­dijk opgericht. Kosten voor eigen rekening.

Als verenig­ing, samen met de com­missie, zijn we bij wethouder Nieuwen­hui­jse geweest en hebben hem een Zwart­boek over­handigd waar hij om gevraagd had; hij wilde bewi­jzen hebben. Daarmee kon hij naar de provin­cie. Ik moet eerlijk zeggen dat hij toen snel actie heeft onder­nomen wat er uitein­delijk in gere­sul­teerd heeft dat de firma Kok uit de buurt ver­plaatst werd naar de Thor­beck­eweg. Nieuwen­hui­jse heeft z’n woord gehouden en we hebben hem daar­voor nog bedankt.

Toen kwam er weer rust in de straat en een tijdje gebeurde er niet veel, maar je heft de verenig­ing niet op natu­urlijk. We had­den overal leden zit­ten, van de Con­rad­straat tot aan de sluis. Later werd het riool in de buurt ver­van­gen en toen wis­ten we als groep wel wat meer, kenden mensen bij de gemeente enz. Daar hebben we vanuit de buurt een oogje op gehouden.

Primus Ouwelfab­riek
Ook de Primus wilde uit­brei­den. Dat kan natu­urlijk, ze zaten er al heel lang, maar als wij, als bewon­ers, er maar geen last van hebben of kri­j­gen. Nou daar hebben we veel ellende mee gehad. Op een gegeven moment wilde de aan­nemer ons niet meer bij de ver­gader­ing hebben. We waren inmid­dels zo slim gewor­den; we wis­ten gewoon veel. Er moesten opnames gemaakt wor­den van de wonin­gen voor­dat er gebouwd ging wor­den. Dat wilden ze niet. Nou dan wordt er ook niet gebouwd. Wij naar wethouder Horse­len­berg, goed om mee te praten, maar zaken doen; nee, dat was niks.

Want als je een ver­gun­ning voor bouwen geeft moet je toch weten hoe je gaat heien en wat voor soort heis­telling ervoor nodig is. Het bleek een stelling van 80 ton te zijn. Bij Bouw– en Won­ing­toezicht had­den ze geen idee dat zo’n grote nodig zou zijn. Die kraan heeft de hele water­lei­d­ing ver­naggeld, er is nog een auto in een gat in de straat gezakt omdat al het zand was weggespoeld.

We zijn twee keer naar de Raad van State geweest, maar ze kre­gen toestem­ming. Toen we de tekenin­gen ter inzage kre­gen bleek er een hele grote fout in te staan. De hoogte was, zeg maar 6 mtr. Maar als je alle aparte stukken optelde kwam je op 7 mtr. Hoofd van Bouw en Won­ing­toezicht had dat niet gezien, maar wel een sta­giair, die ons tipte. Weer om de tafel en ja dat klopte dus niet. Gevolg was dat de sta­giair z’n plekje kwijt raakte en het hoofd van de dienst een dame boven zich kreeg.

En toen kwam de Hin­der­wetver­gun­ning en daar had­den ze nog geen toestem­ming voor. Het ging om het feit dat ze ’s avonds en ’s nachts ook werk­ten bij de Primus, maar dat de deci­bellen over­last niet klopten. Ze mochten in de avond en nacht niet meer dan 45 deci­bel geluid pro­duc­eren, maar nadat er was geme­ten bleek het 50 of 56 te zijn. Ik denk dat het toen ook bij de Primus begon te dagen en uitein­delijk is het bedrijf vertrokken naar Oostzaan.

Dat wij een verenig­ing waren, met alles erop en aan, was in ons voordeel. Je had een rechts­grond en je leerde veel, vooral ver­gaderen. Maar je staat heel sterk, veel sterker dan als com­missie. Ik heb van mijn goede vriend Her­man Post leren ver­gaderen. Ik zag op tegen al die mensen, maar hij zei, “die mensen moeten ook hun geld ver­di­enen, net als jij”. Dus ik heb het geleerd. Tenslotte stond ik voor de Raad van State en het maakte me daar niets uit wie er zat.

Nieuw­bouw
Maar dat bouwen bij de Bleek­ersstraat wordt m’n laat­ste klus. Ze hebben gevraagd of ik het nog wil doen. Maar ik woon er niet meer dus dit is echt m’n laat­ste klus voor de vereniging.

Er is al een keer een plan geweest voor nieuw­bouw aan de Bleek­ersstraat. Nou dat was hele­maal te gek. Ze wilden tot 9 meter hoog gaan bouwen. 61 wonin­gen, maar wat ga je met al die auto’s doen? Aan het water had­den ze bedacht dat er wonin­gen kwa­men van 14 meter hoog met een boten­hok onder het huis. Hoe kan je het bedenken. En toen kwam nog het milieuprob­leem. Als je daar een ja-​knikker neerzet heb je twee jaar olie. Op het stukje tussen 30 en 32 heeft een con­tainerbedrijf gezeten en ik denk dat ze daar aardig wat gestort hebben. Alles was al klaar, maar tenslotte is er niet gebouwd.

Ik ben voor dat nieuwe plan hoor, ze maken leuke huis­jes, maar dan zetten ze er zo’n koni­j­nen­hok bij. Vol­gens de bouwer moest het lijken op de oude fab­rieken langs de Zaan, nou voor mij is het gewoon een koni­j­nen­hok. Maar we moeten ook nog maar zien hoe dat gaat met die vervuil­ing. We hebben daarover als verenig­ing brieven naar de bouwer ges­tu­urd. Als ze die rom­mel op gaan ruimen en het water weghalen, dan komen alle heipalen droog te staan. Dat wordt nog een probleem.

Buurthuis
Als zo’n wijk, in 1988 wordt vernieuwd krijg je natu­urlijk te maken met de aan­gren­zende delen zoals van de Zuid­dijk. Som­mige van die erf­jes waren slecht onder­houden en dat werd door de nieuw­bouw zicht­baar en daar werd over geklaagd. Bouwsels die op instorten ston­den. Toen de zaak werd opgeme­ten dacht iedereen dat de bewon­ers van de Zuid­dijk wel stiekem wat grond had­den gestolen, maar bij nie­mand was dat het geval. Vroeger liep daar een sloot en die erflijn liep soms wat raar, maar nie­mand had iets onwet­tigs gedaan.

Die vernieuwing van het Vis­ser­shop is fan­tastisch gedaan. Ik vind het nog steeds jam­mer dat ze de Noten­laan niet hebben laten staan en hebben geren­oveerd. Prachtige Ams­ter­damse school­gevel. Vanaf de Zaan was dat een prachtig gezicht.

Het is alleen jam­mer dat er geen buurthuis op het Vis­ser­hop is. Ik ben er van over­tu­igd dat als Bleek­ersstraat, Vis­ser­shop en Zuid­dijk een eigen onderkomen zou hebben, dat je de buurt weer hele­maal bij elkaar kan trekken. De mensen wor­den alleen maar ouder en je kunt daar aller­lei dien­sten voor de mensen in onder bren­gen. De mensen die hier wonen gin­gen nooit naar het wijkkan­toortje op de Zuid­dijk, ze gin­gen ook niet naar De Exter want dan moest je de dijk over. Als er een buurthuis is kan je voor iedere leeftijd in je wijk wat organ­is­eren, dat vind ik belan­grijk. Dat is nog een grote wens.

Foto’s: Gemeentarchief Zaanstad, S. Meijn, R. Meijns