Burgemeestersbuurt
Van onze redactie, Ruud Meijns
Burgemeester van de Stadtstraat
Er zijn twee burgemeesters Van de Stadt geweest, namelijk Huijbert Engelszoon van de Stadt (1786−1844). Hij was van 1832 tot 1838 burgemeester van Zaandam.
Zijn jongere broer Cornelis Engelszoon van de Stadt ( 1793 – 1857) was in 1842 burgemeester van Zaandam.
Hij bewoonde het herenhuis aan de Noorderkerkstraat waar later het Volkslogement van het Leger des Heils werd gevestigd.
Onder zijn bewind werd het stadhuis van Zaandam in 1847 ingewijd.
In 1852 nam hij om gezondheidsredenen ontslag en in 1937 werd er een straat naar hem genoemd.
Burgemeester van Ordenstraat
Gerrit van Orden ( 1774 – 1854) was burgemeester van 1838 – 1845. Hij volgde burgemeester Engel van de Stadt op.
Gerrit van Orden was tabakshandelaar en boekverkoper.
Tevens was hij plaatsvervangend rechter (1817−1828), gemeenteraadslid (1828−1850), wethouder (1836) en Statenlid 1837).
In die tijd kon een burgemeester tevens raadslid zijn. Van Orden, die ook bekendheid kreeg als penningkundige, overleed in 1854.
Burgemeester Smitstraat
Mr. Hendrik Jan Smit (1814−1892) was de opvolger van Gerrit van Orden.
Mr. Smit was burgemeester van 1852 tot 1871. Hij was de zoon van een oliefabrikant uit Assendelft.
Zijn vader was tevens makelaar, notaris, en burgemeester van Assendelft.
urgemeester Smit was lid van de Eerste– en Tweede Kamer van 1847 tot 1881 en had daarnaast nog vele functies in de waterschappen.
Hij was een pragmatisch liberaal en vanuit die gedachte heeft hij zich ook bemoeid met de aanleg van de eerste spoorlijn die Zaandam aandeed, in bestuurlijke als in financiële zin.
Hij nam ontslag nadat er bij het ‘kermisoproer’ in 1871 een dode was gevallen. (foto: archief Eerste Kamer)
Burgemeester Versteegstraat
H.J. Versteeg, burgemeester van Zaandam van 1878 tot 1894.
Hij werd in 1881 door de liberale Zaandamse kiezersvereniging bovendien kandidaat gesteld als raadslid en werd ook als zodanig gekozen.
Dat een door de koning benoemde burgemeester daarnaast nog gekozen werd in de door hemzelf voorgezeten gemeenteraad, was in die tijd nog mogelijk; het kwam vooral in kleine gemeenten voor.
De combinatie bleek in Zaandam echter niet te bevallen.
Versteegs raadslidmaatschap is in 1887 beëindigd.
In zijn ambtsperiode vond onder andere de stichting van de zeehavens plaats.
Burgemeester ter Laanstraat
Kornelis ter Laan (1871 – 1963)
Op jonge leeftijd raakte hij geïnteresseerd in het socialisme. Hij trad toe tot de SDAP en werd in 1901 tot lid van de Tweede Kamer gekozen voor het kiesdistrict Hoogezand.
Zijn werk in het onderwijs had hem ondertussen naar Delft gebracht, waar hij zijn werk als Kamerlid tot 1914 combineerde met dat van hoofdonderwijzer.
Hoewel Ter Laan op betrekkelijk jonge leeftijd uit Groningen was vertrokken, bleef hij een sterke band met zijn geboortegrond voelen. Die band komt tot uitdrukking in veel van zijn geschreven werk over Groningen en de Groningse taal.
Van 1905 tot 1914 was Ter Laan tevens gemeenteraadslid te Den Haag en daarmee de eerste socialist in de Haagse gemeenteraad.
In 1914 werd hij door het kabinet-Cort van der Linden als eerste sociaaldemocraat tot burgemeester benoemd in Zaandam. Hij zou dat tot 1937 blijven, naast zijn Kamerlidmaatschap.
Bij het begin van zijn burgemeesterschap werd hij direct geconfronteerd met de ‘houtstaking’ van 1914 die hij als burgemeester met milde hand in goede banen wist te leiden.
Bronnen: Gemeentearchief Zaanstad, Wikipedia, Parlementair Documentatie Centrum.